De Kijk van Khan: Mediawet op de schop
De implementatie van de herziene Europese richtlijn audiovisuele mediadiensten 2018/1808 in onze Mediawet nadert. Waar geplande wetswijzigingen en wetsvoorstellen hebben moeten wijken voor de coronacrisis, daar gaat de nieuwe mediaregulering gewoon volgens planning.
De herzieningsrichtlijn voorziet onder meer in de bescherming van minderjarigen tegen schadelijke inhoud online, meer flexibiliteit voor reclamezendtijd en het gebruik van gedragscodes door videoplatformdiensten.
Nederland is, zoals wel vaker, ook hier het braafste jongetje van de klas. We achten het namelijk van belang om de niet-noodzakelijke investeringsverplichting op te nemen in de Mediawet. Exploitanten zoals omroepen en bioscopen moeten een deel van de in Nederland gegenereerde omzet investeren in Nederlands cultureel audiovisueel aanbod.
Op zich een nobele gedachte, maar je kunt je afvragen welke effecten dit zal hebben op het vestigingsklimaat in en de concurrentiepositie van Nederland. Breng je hierdoor de Nederlandse exploitant niet in moeilijkheden? Echt veel cashen zit er voor ons land overigens niet in, want de investeringsverplichting geldt niet voor grootmachten als YouTube.
Sluikreclame is onder de herziene richtlijn voor alle lidstaten verboden
En dan sluikreclame. U heeft zich bij een film, vlog of foto vast weleens afgevraagd of dat ene product, al dan niet nonchalant in beeld gebracht, reclame is. Deze onduidelijkheid wordt straks weggenomen: sluikreclame is onder de herziene richtlijn voor alle lidstaten verboden. Daarnaast moeten online platforms de gebruikers informeren dat een bepaalde video reclame bevat, mits de aanbieder daarvan op de hoogte is. Zuur voor de vlogger, maar het bespaart de gemiddelde kijker veel irritatie over bijvoorbeeld gesponsorde posts.
Een ander belangrijk onderwerp is ‘fake news’. Of zoals de overheid het noemt: ‘desinformatie’. Om dit probleem aan te pakken, moeten lidstaten volgens de herzieningsrichtlijn de mediageletterdheid bevorderen. Het Nederlands netwerk voor mediawijsheid, Mediawijzer.net, moet ervoor zorgen dat u en ik straks fake news herkennen. Of dit een effectief middel is, zal de tijd leren. Welke verantwoordelijkheid de aanbieders van grote online (video)platformdiensten hierin hebben, is mij (nog) niet duidelijk.
De mediaregulering zet een aantal goede stappen in het licht van actuele technologische ontwikkelingen. Maar een gemiste kans is wat mij betreft de aanpak van de verdere teloorgang van lineaire televisie en de steeds fellere opkomst van (buitenlandse) streamingdiensten. Internationale mediaspelers kunnen, anders dan op grond van de Mededingingswet, ook nu niet worden tegengehouden als het gaat om het verkrijgen van een (grotere) positie op de Nederlandse markt.
Mijns inziens reden temeer om, net als bijvoorbeeld in Frankrijk, te kijken naar een constructieve en duurzame (digitale) samenwerking tussen publieke en commerciële omroepen. Bijvoorbeeld één Nederlands videoplatform van NPO Start, RTL XL, KIJK en Videoland. Door versnippering van het interne medialandschap valt geen vuist te maken tegen de internationale grootmachten.
De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel aangenomen, de bal ligt nu bij de Eerste Kamer. De uiterste implementatiedatum is 19 september 2020.
Najima Khan
Najima Khan is advocaat bij Adriaanse van der Weel in Rotterdam. Ze richt zich met name op de terreinen Media, Kunst & Cultuur, Intellectueel Eigendom, Bestuursrecht en Contracten. Daarnaast is Khan lid van de Raad van Toezicht van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
