HOOR HEM: Snel en langzaam
Toen in 2010 in the US of A de Portable People Meter werd ingevoerd, schudde de radiomarkt op z’n grondvesten. In één keer werd knip en klaar dat de lange luistertijden opgepompt waren als een Michelin-mannetje.
De meeste ‘last’ hadden de CHR (een nerdterm: Contemporary Hit Radio) stations. Die bleken luisteraars maar 45 minuten te kunnen boeien. Wat deden ze? Ze verlaagden en masse de rotatie van de hits. Het gevolg? De hele dag dezelfde nummers, sommige wel twintig keer per dag. Een totaal voorspelbare en verschraalde radiomarkt was het gevolg.
Hier weten we, vijftien maanden na de start van het NMO iets soortgelijks. Zenders met een jong format hebben een kortere luistertijd dan meer classic-gerichte formats. Daarnaast zijn inmiddels alle mediapartijen behoorlijk wakker als het gaat om de publiekssamenstelling: Jongeren luisteren nog wel radio, maar minder bewust en ultrakort, ouderen zijn zo loyaal als een golden retriever. Die wil je behouden voor je marktaandeel. Het gevolg is dat CHR bijna niet meer bestaat en de meeste zenders een ‘mixed’ format erop nahouden, iets waar wij sowieso al vrij uniek mee zijn in de wereld. Je simpelweg aanpassen aan de tijd, gedrag, publiek en plaats.
M’n mond (en
oor) viel open
In die wereld die razendsnel verandert, is het heerlijk om soms even de tijd te nemen. De tijd voor een briljant album (Beyonce, haar stem komt zo warm en soulful uit de verf!), een hele goeie podcast (De moord op JFK, je gaat zélf echt twijfelen) of… tijd voor radio. Een paar maanden geleden werd ik rondgeleid bij de BBC en kwam ik na het hippe Radio 1 extra, het degelijke Radio 2 bij Radio 4. En m’n mond (en oor) viel open.
Radio 4 is letterlijk de tijdmachine instappen naar een tijd waarin alles anders was en is. Letterlijk: de studio had een klassiek ontwerp van bordeauxrode wandbekleding en een eikenhouten meubel, met van die gave analoge meters zoals je die zelden ziet. Wat daar wordt gemaakt? Een zender die vrijwel geen muziek draait en iedere dag andere programma’s brengt, die ook nog eens duren zolang ze duren (38 minuten en 12 seconden? Geen probleem!).
Documentaires, achtergronden, hobby’s: alles kan. Die programma’s moeten natuurlijk aan elkaar worden gepraat. Dat doet de BBC niet met dj’s of presentatoren maar met ‘announcers’ die vakkundig, met briljant taalgevoel je als luisteraar meenemen van programma naar programma en zo perfect timen. Een soort zeer ontspannen audioversie van omroepster Anita Witzier in de jaren ‘80. Scheepvaartberichten, lange brieven van luisteraars, humor, een slow jazz live optreden, de zender ademt kalmte, rust en verzorging. Ieder onderdeel wordt gepland, gewogen en met klasse gebracht. Alles. Gaat. Ontspannen.
Het is dus echte ‘slow radio’ zoals die nog zelden wordt gemaakt en in Engeland heeft het inmiddels een cultstatus. Ja, de luistergroep is uiteraard relatief oud, vooral in luisterminuten, maar een steeds groter groeiende jongere groep weet het kanaal te vinden. Dus: zoek je nog een creatief slaapmutsje? Wil je even ‘unwinden’ na een hectische dag? Download de BBC Sounds app. Check Radio 4 en je wereld komt even tot stilstand.
Menno de Boer
Zendermanager NPO 3FM
