Juist met Jens: Wat heeft die er nou voor verstand van?
Het komt overal voor. Of je nu op het voetbalveld staat of in een vergaderruimte zit, de verdeeldheid tussen insiders en outsiders is overal zichtbaar. In de voetbalwereld noemen ze het de natte en de droge kant: de natte kant zijn de jongens die daadwerkelijk op het veld én met elkaar onder de douche hebben gestaan. De droge kant zijn de types in hun nette pakken die alles weten van cijfers, maar ‘nog nooit’ een bal geraakt hebben.
In de media gaat het net zo. Daar heb je die ‘creatievelingen’ en die ‘anderen’ – de mensen die volgens de insiders toch echt niet snappen waar het hier om draait. En laten we eerlijk zijn, we hebben allemaal die neiging: we werken het liefst met mensen die ons snappen, die de juiste taal spreken en die begrijpen hoe het eraan toe gaat in onze wereld.
Het is ook best logisch. Iemand uit je eigen sector begrijpt de ongeschreven regels, de mores van de branche. Ze weten wat werkt en wat absoluut niet kan. Je hoeft ze niet meer in te werken, niets uit te leggen en voordat je het weet, vliegen de inside jokes alweer over tafel.
Zo’n keuze heeft
ook een schaduwkant
Maar zo’n keuze heeft ook een schaduwkant. Want als iedereen in hetzelfde straatje blijft denken, dan krijg je het welbekende ‘groupthink’. Iedereen denkt hetzelfde, iedereen doet hetzelfde en voor je het weet, zit je vast in een patroon van ‘zo doen we dat hier nu eenmaal’. De frisse blik, die je alleen krijgt van iemand die niet uit jouw clubje komt, blijft uit.
Ik heb het zelf een paar keer mogen ervaren. Zo heb ik ooit radiostudio’s laten ontwerpen door iemand die normaal winkelpanden inrichtte en door iemand die discotheken ontwierp. En raad eens? Die kwamen met ideeën waar wij nooit aan hadden gedacht. Nieuwe materialen, een verrassende indeling – ineens werd die studio een totaal andere beleving.
Wetenschappers deden in 2006 onderzoek naar dit fenomeen. Ze lieten teams werken onder leiders met en zonder branchekennis. Wat bleek? De teams met een insider als baas hadden direct vertrouwen en communiceerden makkelijker. Maar op de lange termijn brachten de outsiders nieuwe ideeën. Ze schudden de boel wakker en bleken veel beter in het doorvoeren van veranderingen.
In het begin is het even zoeken. Die outsider moet zijn plek vinden, vertrouwen winnen. Maar geef het wat tijd en je krijgt er een leider voor terug die niet vastzit in de oude patronen, maar juist nieuwe kansen ziet. Een frisse blik, een onverwachte invalshoek en een antwoord op vragen die je zelf nog niet eens had bedacht.
Wie heeft de ballen om een keer buiten het vertrouwde kringetje te kijken en iemand een kans te geven die níet al twintig jaar in dezelfde bubbel zit? Want ja, we snakken allemaal naar die veilige, vertrouwde leiding. Maar soms, heel soms, is een beetje onveiligheid precies wat je nodig hebt om weer vooruit te komen.
Jens Timmermans
Jens Timmermans werkte aan de creatieve, technische en zakelijke kant van de radio. Nu helpt hij als oprichter van Met Jens bedrijven met leiderschap en teamontwikkeling
