Point of View: Enhanced audio
De sfeer in voetbalstadions is in deze malle tijd ver te zoeken, omdat er geen of nauwelijks nog publiek aanwezig mag zijn bij wedstrijden. Als je de supporters niet meer hoort, merk je pas hoeveel hun geluid toevoegt aan samenvattingen en live uitzendingen.
Het wordt namelijk pas echt spannend als je de emotie vanaf volle tribunes kan voelen. De beleving van een wedstrijd. Ook oorverdovende stilte kan heel bijzonder zijn, zoals in de halve finale van de Champions League op 8 mei 2019, toen Lucas Moura van de Spurs in de allerlaatste minuut de 2-3 maakte en de hele Johan Cruijff Arena opeens vol ongeloof naar adem hapte.
Maar nu hoor je de hartstocht van voetballiefhebbers helaas niet meer in de stadions. Alleen nog het schoppen tegen de bal, het schreeuwen van spelers onderling en soms de aanwijzingen van een trainer. Daar knappen de meeste wedstrijden niet van op en dus de tv-registraties ook niet.
Daarom is besloten om oude stadiongeluiden toe te voegen aan de uitzendingen van voetbal op tv. Enhanced audio noemen ze dat. In Duitsland zijn ze ermee begonnen en is het meteen gründlich aangepakt. Naar verluidt met de hulp van professionele sounddesigners uit de filmwereld. Uit onderzoeken bleek dat de gemiddelde kijker dit gerecyclede stadiongeluid als prettig ervaart. Dus volgden al snel andere landen, waaronder Nederland.
Als hij te laat
reageert, is
het gelijk
potsierlijk
Ook hier wordt serieus werk gemaakt van de toegevoegde publieksgeluiden bij voetbalregistraties op televisie. Dat is nog niet eenvoudig. Een geluidsregisseur moet goed weten welke ‘oehs’ en ‘aahs’ hij in de samplemachine stopt en op welk moment hij ze er weer uit moet toveren. Het moet realistisch klinken, dus is het cruciaal dat diegene de wedstrijd aanvoelt.
Als hij te laat reageert, is het gelijk potsierlijk. Verkeerde keuzes zullen de kijker opvallen en gaan al snel irriteren. Fluitconcerten en spreekkoren zijn natuurlijk uit den boze. Het geluid van uitpubliek moet stiller klinken dan dat van thuispubliek, behalve als de uitspelende club scoort.
De resultaten zijn verbluffend goed. Het is ongelofelijk knap wat ze allemaal kunnen en het klinkt in de meeste gevallen buitengewoon geloofwaardig. Toch kan ik persoonlijk niet wennen aan het enhanced audio. Het is niet echt en het past niet bij deze gekke tijd.
We leven in 2020 en alles is nu anders. Het is de realiteit dat er geen sfeer en dus weinig geluid te horen is in de stadions. Als je publieksgejoel toch aan een uitzending toevoegt, dan doe je de werkelijkheid geweld aan. Het slaat nergens op en het zegt niks. Het is nepgeluid. Waar trek je de grens als commerciële belangen een steeds grotere rol spelen? Krijgen we binnenkort ook enhanced publiek op de lege tribunes, enhanced analyses van deskundigen naar keuze en enhanced virtual reality doelpunten als er onverhoopt niet gescoord wordt?
Een goed wedstrijdverslag is in mijn ogen nog altijd een journalistiek product. Het moet een objectieve weergave zijn van wat daadwerkelijk op en rond een voetbalveld gebeurt. En niks meer.
Jan Rein Hettinga
