Taco Tackelt: Diversiteitsquotum
“Het streven is dat bij zestig beeldbepalende programma’s minimaal 15% van de mensen een biculturele achtergrond heeft (…) Het gaat dan niet alleen om huidskleur, maar bijvoorbeeld ook om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. (…) Anders gaan we het programma niet plaatsen.” Aldus Shula Rijxman, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep over het door haar ingevoerde diversiteitsquotum.
Als ik zo’n uitspraak lees, slaan mijn gedachten op hol. Waarom zestig? Wat is beeldbepalend? Op1?, Knevel op zondag?, De Smurfen? Nederland in Beweging is al twintig jaar op tv. Dat lijkt mij een beeldbepalend programma. De mensen die de oefeningen doen, komen in beeld maar mogen niks zeggen. Tellen die wel mee voor het quotum?
Het NOS Journaal lijkt mij ook beeldbepalend. Wat als er een dag geen nieuws is over mensen met een biculturele achtergrond? Of mag je die 15% over een bepaalde tijd uitsmeren? Dus als het deze week 13% is en volgende week 17%, is het dan ok? Moet een achterstand ergens worden gemeld vergezeld van een plan van aanpak hoe deze in te halen?
Is er ook zoiets
als biculturele
‘voorgrond’?
Waarom 15%? Is dat een wetenschappelijk grenswaarde of is het de fatsoensnorm? Is het überhaupt fatsoenlijk die vraag te stellen? Bij welk percentage hoeven mensen zonder ‘biculturele achtergrond of ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ zich niet schuldig te voelen? Is er lang vergaderd over het percentage?
Wat telt als biculturele ‘achtergrond’? Is er ook zoiets als biculturele ‘voorgrond’? Heeft de NPO als geheel met het vertrek van de in Tulsa, Oklahoma geboren Eva Jinek en de komst van de in Nieuwegein geboren Khalid Kasem minder biculturele ‘achtergrond’ maar meer biculturele ‘voorgrond’?
En dan het begrip ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. Dat is volstrekt abstract. Gemeenten en sociale diensten gebruiken verschillende combinaties van indicatoren om iemands afstand tot de arbeidsmarkt in te schatten. Welke definitie gaat de NPO hanteren?
Het instellen van dit soort quota is slap, politiek gedreven etalagebestuur. Mensen met een biculturele achtergrond of een afstand tot de arbeidsmarkt zijn er vrijwel nooit mee geholpen. Het werkt in de hand dat mensen het verwijt krijgen dat ze hun positie danken aan het quotum in plaats van aan talent of arbeidsethos.
Elk beschaafd mens is tegen discriminatie en vóór inclusiviteit en diversiteit. Sterke bestuurders weten dat je dit soort organisatorische zaken beter bottom up kunt stimuleren dan top down afdwingen. Sterke bestuurders hoeven goede bedoelingen niet te etaleren door ridicule quota in te voeren.
Kijk een weekje NPO en je ziet dat een en ander bij alle omroepen, van BNNVARA tot WNL en van EO tot VPRO, in goede handen is. Ja, het kan altijd beter en er is altijd iemand die iets te zeuren heeft, maar dit quotum is onwerkbaar, betuttelend en een belediging van programmamakers.
Kennelijk is Shula Rijxman van mening dat het systeem van ledenomroepen – dat juist bedoeld is om zaken als diversiteit te borgen – niet goed werkt.
Taco Jelgersma
