Taco Tackelt: € 3,70
Er is veel te bespreken deze maand. De aanval met opmerkelijke timing op de bestuursstijl van Frederieke Leeflang. Geruchten over de NPO-plannen van minister Bruins die in het voorjaar naar de Kamer worden gestuurd. Het besluit van de moraalridders van KRO-NCRV om te stoppen met Spoorloos. Een programma dat al jaren ‘op’ én in opspraak was.
Als je een paar columns per jaar hebt moet je keuzes maken. Ik kies er deze maand voor het te hebben over een getal: € 3,70. De (vermeende) maandelijkse kosten per Nederlander voor de publieke omroep. Het is een getal dat stelselmatig wordt gecommuniceerd. Zo ook in de advertentie van Joop van den Ende, waarin hij de politiek oproept Nederlandse media te beschermen. Van den Ende verdient groot respect voor zijn bijdrage aan het Nederlandse media- en cultuurlandschap. Zijn advertentie staat vol bekende, breed gedeelde standpunten. Die nog eens herhalen voor een groot publiek kan in principe geen kwaad.
Bij elk publieke omroep-gerelateerd onderwerp in de DutchMedia Podcast die ik samen met journalist David de Jong maak, begin ik altijd te zeggen dat het mij niets uitmaakt of de publieke omroep 200 miljoen meer of minder kost. Het moet anders, indien nodig met hogere kosten. Als de NOS morgen goed kan uitleggen dat 10 miljoen extra nodig is voor onderzoeksjournalistiek moet die er wat mij betreft direct komen. Onderzoeksjournalistiek is als elementair onderzoek aan universiteiten. Je vooraf te veel laten leiden door kosten is penny wise pound foolish.
Je vooraf te veel laten leiden door
kosten is penny wise pound foolish
Van den Ende voert in de advertentie de ‘Public Services Media Atlas 2025’ op als bron voor de € 3,70. Deze ‘atlas’ is een publicatie van de EBU, de overkoepelende organisatie van de Europese publieken en aldus een bron die met enige scepsis moet worden bekeken. Uit de Mediabegroting 2025 blijkt dat er € 981,8 miljoen gaat naar NPO en nog eens € 191,4 miljoen naar de RPO (regionale publieken). De NPO ontvangt via distributeurs als Ziggo, KPN en Odido € 51,95 miljoen doorgiftevergoeding (cijfer 2023).
Overigens zou die geldstroom geoptimaliseerd kunnen worden door consumenten actief te stimuleren over te stappen op een combinatie van ‘internet only’ en NLZIET. Het beste voorbeeld van een transparant, pluriformiteit bevorderende publiek-private samenwerking. Ook haalt NPO nog eens € 23,26 miljoen op bij huishoudens met de eigen NPO Plus OTT-dienst. De bedragen die via gemeenten naar lokale publieke omroepen gaan, geld dat bij leden van de omroepverenigingen wordt geïnd én dat deels naar de omroepen vloeit vanuit met belastinggeld gevoede stimuleringsfondsen, laat ik buiten beschouwing.
Ik kom aldus op 981,8 + 191,4 + 51,95 + 23,26 = € 1.245,41 miljoen. Als je dat eerst deelt door 18.057.363 Nederlanders (bron: CBS) en vervolgens deelt door 12 maanden kom je op € 5,76. Ook als ik 80 cent Ster reclame-inkomsten verdisconteer (raming OC&W 2025) kom ik niet tot € 3,70. Overigens zijn de Ster-inkomsten ook door ‘de Nederlander betaald’. Die levert immers ‘kijkcomfort’ in, de markt noemt zonder reclame ‘premium’.
Bezuinigen op de publieke omroep mag geen uitgangspunt zijn bij het herinrichten ervan zoals ‘lage kosten’ en vergelijkingen met kosten in andere landen géén argument tegen hervorming. Het belang is te groot. Strijd voeren voor een sterke publieke omroep – nota bene onder meer met het zeer legitieme argument desinformatie te bestrijden – met stelselmatig gebruik van een op zijn minst discutabel getal, is zwak en onwenselijk.
Taco Jelgersma
