Taco Tackelt: Echo chambers
“X is in mijn ogen meer en meer verworden tot een maatschappij-ontwrichtend platform. Met anonieme toetsenbordridders die vanachter hun laptop de meest weerzinwekkende bagger tikken.” Aldus Peter Kuipers, directievoorzitter KRO-NCRV in een toelichting op het besluit dat de omroep stopt met het gebruik van X.
Directe aanleiding is de stortvloed weerzinwekkende posts die Omroep Zwart-oprichter Akwasi Ansah te verwerken kreeg naar aanleiding van zijn deelname aan De Slimste Mens. Akwasi heeft zijn eigen X – toen nog Twitter – account in 2020 verwijderd. Dat deed hij een dag nadat er berichten uit 2011 en 2012 van hem waren opgedoken. Hij schreef toen onder meer: ‘Zwarte Piet moet dood man. Serieus. #huurmoord’ en ‘Wat lok ik uit als ik een zwarte piet vermoord?’
Hij nam destijds wat onhandig afstand van die niet echt chique posts. Die jeugdzonde maakt hem natuurlijk niet vogelvrij voor de toetsenbordridders uit het statement van Kuipers. Dat juist een ‘social-aanval’ op Akwasi de druppel is die de KRO-NCRV-emmer deed overlopen, is natuurlijk wel weer voeding voor polarisatie én extremisme.
Juist met die
mensen moeten
we in gesprek blijven
Het extremisme en de hoeveelheid desinformatie op sociale media is zorgwekkend en neemt toe. Dat extremisme is er in twee soorten. Echt extremisme – u kent de namen wel – en het soort dat wordt verspreid door wat ik maar even noem ‘de zich niet gehoord voelende gefrustreerde medemens’. Zij die – regelmatig onder eigen naam en met foto in het profiel – de onderbuik legen op hun toetsenbord. Die groep is denk ik het grootst en juist met die mensen moeten we in gesprek blijven. Structureel tot de orde roepen. Naar je toe halen, niet van je afduwen. Bedelven onder ‘redelijk geluid’.
Dat een omroep zich van een platform distantieert, maakt bovendien niet dat zij, hun programma’s, medewerkers en/of gasten geen onderwerp meer zijn op dat platform. Het aantal gebruikers van X daalt, maar het verdwijnt niet. Daarbij komt dat ik aanneem dat de veelal uitstekende KRO-NCRV-programma’s X zullen blijven gebruiken als informatiebron en dat als Twan Huys X-eigenaar Elon Musk kan strikken voor College Tour hij die kritisch zal interviewen, maar warm zal ontvangen.
X blijft bestaan en hoe meer redelijke mensen en organisaties zich distantiëren, hoe meer het verwordt tot een ‘echo chamber’. Een omgeving waarin je alleen overtuigingen of meningen tegenkomt die samenvallen met de jouwe. Bestaande opvattingen worden versterkt en alternatieve ideeën worden niet in overweging genomen. Echte extremisten krijgen daardoor nog meer speelruimte. Op de socials wordt die speelruimte door gebruik van algoritmen die je moeten ‘vasthouden’ ook nog eens versterkt.
Juist invloedrijke multimediale organisaties als KRO-NCRV zouden de verleiding moeten weerstaan om zich terug te trekken. Hun aanwezigheid is cruciaal om betekenisvolle dialogen te bevorderen met mensen die afwijkende opvattingen hebben. Hoe abject die opvattingen ook zijn. Capituleren is geen optie. Dát is ‘maatschappij-ontwrichtend’. Ik wil daarover graag in gesprek, bij voorkeur met mensen die het met mij oneens zijn.
Taco Jelgersma
