Taco Tackelt: Kleurplaat
“Er moet veel groen in”, zei de een. “Groen is leuk maar blauw is mooier”, aldus de ander. “Jullie vergeten geel, dat is echt de belangrijkste kleur”, riep de derde terwijl hij zijn armen over elkaar deed. Alle kinderen hebben een lievelingskleur die ze nietsontziend verdedigen als ze samen één kleurplaat moeten maken. De rest van dit fictieve gesprek op een peuterspeelzaal naar aanleiding van een kleurplatenwedstrijd waarvan de kleurplaat nog niet bekend was zal ik u besparen.
Deze metafoor schoot door mijn hoofd tijdens de Broadcast Media Society-sessie in het Haagse Nieuwspoort waar Kamerleden Mohammed Mohandis (GroenLinks-PvdA) en Claire Martens (VVD) in gesprek gingen met Frederieke Leeflang (NPO), Taco Zimmerman (AVROTROS), Georgette Schlick (Fremantle) en Sven Sauvé (RTL) over de toekomst van ons medialandschap.
Om na de eerste alinea de balans even te herstellen: Mohandis maakt zich gewapend met kennis en feiten al jaren sterk voor het landschap, Martens is relatief nieuw op het dossier, maar toont initiatief én ‘ballen’ met een eigen NPO-plan. Leeflang en Zimmerman: sterke bestuurders met dossierkennis, sporen verdiend in het bedrijfsleven waar zij tenminste twee keer zoveel kunnen verdienen met vier keer zoveel nachtrust. Voor Schlick en Sauvé geldt dat ze in een mondialiserende markt met succes bedrijven leiden die een glimmend uithangbord vormen voor de Nederlandse industrie.
Er is géén prospectieve
integrale langetermijnvisie
Over die industrie heb ik boekjes als ‘Medialand 2000’ (1982), ‘Een nieuw televisiebestel’ (1990), ‘Van Omroepmonopolie naar Mediamarkt’ (1996) en ‘De zoektocht naar Pluriformiteit’ (2013). Discussies die we vandaag voeren, zijn allesbehalve nieuw.
De politiek maakt in toenemende mate dossier-overstijgende compromissen. Jij wil minder regels voor boeren? Wij willen een kleinere publieke omroep, ruilen? Ze hanteert het budgetinstrument als ongeleid wapen en laat belangrijke keuzes over aan mededingingsrecht.
ACM beoordeelt momenteel onder ander of ons landschap wel pluriform genoeg blijft als DPG RTL overneemt. ‘Veelvormigheid’ van media cq journalistiek beoordeeld door een juridisch-economische toezichthouder? Dezelfde aandeelhouder hebben is iets anders dan dezelfde mening hebben. Vergelijkt u maar eens wat hoofdredactionele commentaren in AD, Trouw en Volkskrant.
Er zijn vragen die je eerst moet beantwoorden. Hoeveel onafhankelijke media willen we overhouden in ons taalgebied? Wat is onafhankelijk? Hoe meten we pluriformiteit? Hoe belangrijk vinden we onze creatieve industrie, wat hebben we daarvoor over? et cetera. Er is géén prospectieve integrale langetermijnvisie.
Als we geen visie hebben, kunnen we de overname van RTL door DPG eigenlijk niet beoordelen. Kunnen we niet beoordelen of bezuinigen op de Publieke Omroep alleen wenselijk en/of redelijk is. Kunnen we Nederlandse producenten niet vragen te investeren in internationale productiehubs. Hoe kun je – zoals momenteel gebeurt – 240 lokale publieke omroepen hervormen tot 80 streekomroepen zonder een toekomstbeeld te hebben voor de landelijke publieken? Et cetera.
Gefragmenteerde discussies en besluiten dwingen partijen – publiek en privaat – vanuit eigen belang rigide stelling te nemen. Dat brengt het medialandschap geen stap verder. Sterker, het is zeer denkbaar dat we besluiten nemen die ‘ons’ op termijn schade berokkenen. Je kunt geen kleurplaat inkleuren die je niet kent.
Taco Jelgersma
