Dagboek van een werkloze ZZP’er (9)
Cameraman Jan Rein Hettinga schrijft in verband met het coronavirus zijn Dagboek van een werkloze ZZP’er. Dit is aflevering 9, met als titel: Eerlijk delen?
Ik durf het bijna niet te zeggen, maar ik heb gewerkt. En om het nóg erger te maken heb ik serieus overwogen om het niet te vertellen, zo schuldig voel ik me naar alle collega’s die deze week helemaal niets hebben verdiend. Toch wil ik eerlijk zijn, want anders moet je zo’n dagboek niet schrijven.
Het was een kerkdienst voor Beam, de jongerenafdeling van de EO waarvan ik eerlijk gezegd nog nooit had gehoord, maar die ik nu een heel warm hart toedraag. De dienst op zondagmorgen werd uitgezonden op NPO 2 en na afloop ging het nog even verder via een livestream. Ze waren zo aardig om hiervoor rechtstreeks een werkloze freelancer te benaderen. Ik ben ze eeuwig dankbaar. Het is zo fijn om even onbezorgd te filmen, na een week zorgen maken over inkomen, thuisonderwijs en dat stomme virus. Zeker als de mensen waarmee je die klus doet allemaal even aardig, enthousiast en betrokken zijn. Dan maakt het echt geen bal uit of het een grote spectaculaire tv-show is of een lief klein webcast project.
Nu worstel ik met twee vragen:
1. Worden de inkomsten van een dag werken straks verrekend met de bijstandsuitkering waar ZZP’ers vanaf de komende week aanspraak op kunnen maken?
2. Moet ik nu zo sportief zijn om een volgende aanvraag te weigeren, zodat een andere freelance cameraman gevraagd kan worden en we het beschikbare werk dus een beetje verdelen?
Het antwoord op die eerste vraag is eigenlijk niet zo relevant. Zo’n uitkering is een fijne noodmaatregel, maar liefst maak ik er helemaal geen gebruik van. Als ik hetzelfde kan binnen halen met een paar dagen werk, dan doe ik dat duizend keer liever. Ik heb het wel op mijn lijstje gezet van zaken die ik nog moet uitzoeken. Die tweede vraag is interessanter, maar ook daar heb ik geen pasklaar antwoord op. In de basis zou ik graag met collega’s afspraken maken over het eerlijk verdelen van opdrachten, alleen weet ik uit ervaring dat dit vrij kansloos is. Er is meerdere malen geprobeerd om zaken met elkaar af te stemmen onder ZZP’ers, maar dat is telkens jammerlijk mislukt.
Ook toen ik deze week in verschillende appgroepen en in dit Dagboek van een werkloze ZZP’er een oproep deed om iets te organiseren kreeg ik slechts tien enthousiaste reacties. Dat kan aan mij liggen. Misschien vinden ze mij een irritante betweter, maar de animo om iets te organiseren lijkt ver te zoeken. Het zijn telkens dezelfde mensen die bereid zijn hun nek uit te steken. De meerderheid leunt achterover en hoort het graag als er ergens een voordeeltje te behalen is. Ik wil niet zuur doen of negatief, maar dit is de realiteit.
Er zijn genoeg freelancers in Omroepland die vooral ZZP’er zijn geworden, omdat ze dachten zo meer te kunnen verdienen dan in vaste dienst. Zij vinden de serieuze consequenties van het ondernemerschap eigenlijk alleen maar lastig. De opportunisten. Ik schat dat minstens een kwart niks heeft geregeld voor zijn of haar pensioen. Velen hebben geen arbeidsongeschiktheidsverzekering en sommigen zelfs niet eens een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. De buffertjes zijn in sommige gevallen zo piepklein dat ze nu, binnen een week, al cashflowproblemen hebben.
Ik heb jongens gesproken die niet eens wisten dat je als ZZP’er normaal gesproken helemaal geen recht hebt op een uitkering als je onverhoopt werkloos wordt. En ik? Ik heb mijn winkel zo ‘goed’ op orde dat dit nu als een molensteen om mijn nek hangt. Mijn peperdure AOV moet ik blijven betalen, anders kan ik er dadelijk geen aanspraak op maken als het onverhoopt nodig is. Dan zijn al die kosten voor niets geweest. Ook mijn pensioentje kost meer dan € 500,- in de maand. Als ik alle vaste kosten bij elkaar optel kom ik al boven het minimum loon. Dus stiekem ben ik deze maanden een beetje jaloers op de collega’s die niks geregeld hebben.
Met een potentiële opdrachtgever had ik deze week een gesprek over het eerlijk verdelen van werk en dat mensen die het hard nodig hebben eigenlijk het eerst geholpen zouden moeten worden. Bij nader inzien geloof ik niet dat je daar uit gaat komen, want wie is het meest zielig? Iemand die altijd goed gespaard heeft en in een klein oud autootje rijdt komt wellicht minder snel in de problemen dan iemand met een dikke leasebak en altijd de nieuwste gadgets. De freelancer zonder gezin heeft altijd harder kunnen werken en wellicht meer kunnen sparen dan iemand met een half elftal aan kinderen en twee exen aan zijn broek. Kortom, ik vrees dat het ieder voor zich wordt. Toch hoop ik vurig dat we het gezellig kunnen houden en een beetje naar elkaar zullen omkijken. Maar hoe? Hoe doen we dat?
Jan Rein Hettinga
Lees hier de eerdere edities
Dagboek van een werkloze ZZP’er (8)
Dagboek van een werkloze ZZP’er (7)
Dagboek van een werkloze ZZP’er (6)
Dagboek van een werkloze ZZP’er (5)
Dagboek van een werkloze ZZP’er (4)
Dagboek van een werkloze ZZP’er (3)
