Natasja Gibbs onderzoekt de échte prijs van onze levensstijl in Ketens

Zo staat het programma stil bij de mogelijke rol van Chinese dwangarbeiders bij de productie van haarextensions. In Indonesië wordt de keerzijde getoond van de productie van e-bikes en stekkerauto’s. En in Kenia blijkt A.I. mensenwerk te zijn dat een hoge tol eist van zogeheten ‘ghostworkers’. Dit zijn geen verre problemen, maar realiteiten die ons allemaal aangaan. Welk effect heeft ons consumptiegedrag op de mensen die onze producten maken? Wie betaalt de prijs voor ons gemak?

In vier afleveringen duikt Ketens in de productieketens van producten die we dagelijks gebruiken. Durven we een kijkje te nemen achter de schermen van ons eigen consumptiegedrag? Ketens is vanaf 31 oktober wekelijks te zien om 21.15 uur bij HUMAN/Omroep Zwart op NPO 3 en NPO Start.

E-bike
Vroeger was het vooral iets voor senioren, nu lijkt iedereen er een te hebben: een e-bike. Gemakkelijk in het gebruik en goed voor het klimaat. Natasja neemt ons mee op een zoektocht naar de schaduwzijde van de elektrische fiets: de productieketen van de accu’s. Een cruciale grondstof is nikkel. In de nikkelsmelterijen op Indonesië vallen regelmatig doden en gewonden. En in China zijn er aanwijzingen dat Oeigoeren als dwangarbeider worden ingezet bij de assemblage van batterijen voor elektrische voertuigen.

Haarextensions
Steeds meer mensen dragen haarextensions. Het is een snelgroeiende miljardenbusiness. Maar van welke hoofden is dat haar eigenlijk afkomstig? En wie maakt die haarextensions? Natasja, die zelf ook wel eens haarextensions gebruikt, gaat op onderzoek uit. Een verhaal over boeddhistische tempels in India en kaalgeschoren Oeigoerse vrouwen in China. Geconfronteerd met de feiten neemt Natasja een besluit over haar eigen haardracht.

A.I.
ChatGPT, we kennen het allemaal of hebben het wel eens gebruikt. Om te zorgen dat apps als GhatGPT ons geen afschrikwekkende teksten en beelden voorschotelen moeten zogeheten “ghostworkers” de A.I. eerst trainen. Zij bekijken en filteren content als kindermishandeling, zelfdoding en marteling. In Kenia spreekt Natasja met twee vrouwen over de trauma’s die zij opliepen tijdens dit werk. En hoe hun opdrachtgevers daarmee omgaan. En in Taiwan ontdekken Natasja en haar correspondent hoe arbeidsmigranten worden behandeld die de chips produceren waarop A.I. draait.

Make-up
Onder invloed van influencers en social media gebruiken steeds meer jonge mensen make-up. Essentieel bestanddeel is mica, een mineraal dat gebruikt wordt als ‘glimmer’. Natasja komt er in Ketens achter dat voor het delven van mica duizenden kinderen worden ingezet in mijnen in India en Madagaskar. Gevaarlijk werk waarbij doden en gewonden vallen. Grote cosmeticabedrijven weten ervan, maar doen ze er ook wat aan? En hoe kunnen mensen die make-up dragen ervoor zorgen dat die vrij is van kinderarbeid?

Bron: HUMAN/BM
Foto: Eric Kampherbeek