Van verkering naar verloving: AVROTROS en PowNed samen in Omroephuis 1
Geen stoelendans voor AVROTROS na de brief van OCW-minister Eppo Bruins over de drastisch te hervormen publieke omroep. Het Kamerdebat moet nog plaatsvinden, maar Omroephuis nummer 1 is al een feit. AVROTROS heeft na een 3-jarige ‘verkering’ nu officieel de verloving met collega-omroep PowNed aangekondigd. Vanaf 1 januari 2029 blijven beide omroepmerken herkenbaar aanwezig, maar opereren zij onder één organisatie met een gezamenlijke Raad van Toezicht.
Waarom er gras over laten groeien als je ook meteen het goede voorbeeld kunt geven? Taco Zimmerman en Bart Barnas, de algemeen- en mediadirecteur van AVROTROS zitten er daags voor de bekendmaking van hun opgaan in Omroephuis 1 ontspannen bij. Minister Bruins gaat er in zijn nieuwe plannen vanuit dat de op te richten omroephuizen qua grootte, producerend volume en dus ook macht vergelijkbaar zullen worden. AVROTROS en PowNed komen er bij 4 uiteindelijke omroephuizen met een omzet van ruim 25% van de te verdelen OCW-gelden meteen warmpjes bij te zitten. Bij 5 omroephuizen zelfs fors, maar naar eigen zeggen nog binnen de door het ministerie aangegeven marge. Een blik op de ‘taart’, een A4 met daarop een felgekleurde schematische weergave van alle omroep- en omzetvolumes, spreekt boekdelen. Je kunt er maar vroeg bij zijn.
PowNed en AVROTROS – zo blijkt tijdens het dubbelinterview dat begin mei in Broadcast Magazine zal verschijnen – werken achter de schermen al 3 jaar samen op het gebied van Juza, ICT en HR. Taco Zimmerman: “Er is geen tijd te verliezen om de publieke omroep toekomstbestendig te maken. Samen met onze verenigingsraad gaan we dit voorlopige besluit verdere invulling geven. Het grappige is, PowNed en wij zijn zó anders op bepaalde vlakken. Maar juist daarom werken we zo prettig samen. PowNed heeft zich ontwikkeld tot een omroep die ons allemaal scherp houdt. Tuurlijk, ze hebben geschopt. Maar nu nemen ze ook hun verantwoordelijkheid. Zij leveren met programma’s als De Hofbar en De Hofkar echt meerwaarde aan ons bestel. De manier hoe zij verkiezingen aanvliegen, fantastisch wat Rutger Castricum hierin doet.”
PowNed-directeur Weesie: “Waarom niet samen de vlucht naar voren nemen?”
Ook PowNed-directeur Dominique Weesie is voortvarend enthousiast over het met AVROTROS opgaan in het eerste Omroephuis: “Laten wij de eersten zijn die over onze schaduw heen durven te stappen in het belang van een publieke omroep die efficiënt en slagvaardig is. In die 3 jaar is er nooit een wanklank geweest. Wij hebben elkaar stevig vastgehouden. Waarom dan nu niet samen de vlucht naar voren nemen? Ook om de rest dat zetje te geven. Er komen draconische bezuinigingen aan, dan moet het anders. In een Omroephuis nauwer samenwerken. En: tegelijkertijd zonder gedoe je eigen merk voor het voetlicht blijven brengen.”
Hoofdpunten uit de 26 pagina’s tellende brief van de minister zien er als volgt uit: de publieke omroep wordt hervormd. Het aantal omroepen gaat van 14 naar 4 à 5 vaste Omroephuizen. De NTR verdwijnt in de OCW-plannen. Haar publieke en educatieve taken worden overgedragen aan de op te richten Omroephuizen. Daarbinnen houden individuele omroepen hun eigen signatuur, maar werknemers komen wel in dienst van het Omroephuis. De governance zal verlopen via een nieuw op te richten Raad van Toezicht per Omroephuis dat zal worden vertegenwoordigd door één bestuurder. Het ledencriterium voor omroepen verdwijnt. Producenten mogen hun ideeën voortaan alleen nog bij de Omroephuizen pitchen. Niet meer bij de NPO, die zou weer coördinerend en faciliterend in plaats van ook sturend moeten worden. Doel is een wendbaarder, democratisch verankerd bestel. Met minder bestuurlijke drukte en meer gezamenlijke verantwoordelijkheid. Voor een pluriform, relevant, goed vindbaar en snel met ontwikkelingen binnen de maatschappij meebewegend aanbod.
‘Niet alles is voor iedereen, maar voor iedereen is er van alles. De publieke omroep zoals wij die in Nederland kennen, vindt zijn kracht in de veelzijdigheid van zijn aanbod’, opent Bruins zijn brief. “Niet alle cultuur hoeft voor iedereen te zijn, maar er moet wel voor iedereen cultuur zijn” verwoordt Zimmerman het DNA van sinds maart 2024 ook ‘zijn’ AVROTROS. Een rondje door het pand en de wetenschap dat 84% van alle werknemers hier recent tijdens een intern onderzoek aangaf blij met hun leidinggevende en werkplek te zijn, illustreert dat veel AVROTROS-medewerkers lekker in hun vel zitten.
Jan Smit benadrukt vanachter zijn microfoon in de radiostudio het belang van Nederlandstalige muziek delen en promoten. Iets waarvan veel politici, ook de publieke omroep regelmatig bashende PVV, tijdens een rondje Muziekfeest op het Plein regelmatig hartelijk meegeniet. Ook bij de talkshow van Eva Jinek laat de partij zich, bijvoorbeeld in de persoon van Justitie en Veiligheid-staatssecretaris Ingrid Coenradie, weer regelmatig zien. Hoe blij Bart en Taco met Eva zijn? Taco: “Heel blij! De kijkcijfers in 20-49 zitten regelmatig tussen de 15 en 20%. We bereiken weer jongere kijkers, ook als een interview 20 minuten duurt, het boekenpanel aanschuift of Peter Pannenkoek over theater praat.”
“Wij zijn niet zo goed in het promoten van wat bij ons heel goed gaat”, deelt mediadirecteur Bart Barnas. “Ons YouTube-kanaal Beste Zangers heeft 474.000 volgers en dat van AVROTROS klassiek 338.000. Mensen denken weleens: ‘AVROTROS maakt vooral amusements-tv’. Maar wij gebruiken die amuserende vorm, ook online, om cultuur en rechtvaardigheid te brengen. Zo verwerkt Wie is de Mol? in alle afleveringen culturele opdrachten. Meer dan een miljoen mensen speelt dit spel inmiddels mee via de app. In Hunted stond op alle locaties De Nachtwacht centraal. Radar heeft een community van 75.000 volgers en het Eenvandaag-panel voorspelt vaak scherp hoe de gemiddelde Nederlander denkt en stemt. Het is dus niet zo dat alleen PowNed het online goed doet en daar heel actief aanwezig is. Maar dat ook die online kruisbestuiving gaat plaatsvinden als je op termijn ook onder één dak komt, dat lijkt logisch.”
De AVROTROS-directie is blij met de aankondiging van een ‘soberdere’ NPO. Zimmerman: “We werken goed met de NPO samen, maar ik denk dat een meer coördinerende dan ook sturende NPO voor alle partijen goed gaat werken. Hierdoor kan je als Omroephuis straks weer maken waarvan je denkt: ‘Hiérvoor zit ik in het bestel!’ Het is goed om ook talentontwikkeling weer in eigen hand te krijgen. Als wij in mensen geloven, moeten we die ook kunnen laten doorstromen. Soms lukt dat, maar regelmatig ook niet als ook de NPO iets van onze talenten vindt. Voor ons is het ook belangrijk om hierin het tempo te kunnen bepalen.”
Een van de heikele punten uit de OCW-brief lijkt de passage waarin staat dat producenten straks enkel nog bij de Omroephuizen mogen pitchen. Niet meer bij de NPO. AVROTROS blijkt met 60 producenten samen te werken aan de helft van hun programma’s en bijbehorende omzet. Zimmerman vreest niet voor hun positie: “Ik denk dat dit ons allemaal veel tijd gaat schelen. Ook de producenten hebben baat bij een sterk functionerende NPO. Wij hebben hen nodig om ook komende jaren tot een goed en gevarieerd programma-aanbod te blijven komen.”
Peter Kuipers, directievoorzitter KRO-NCRV, reageert: “Ik juich het toe dat AVROTROS en PowNed duidelijk laten zien wat ze willen in het nieuwe omroepbestel. Ook wij zijn toe aan de volgende stap op weg naar een hervorming van het bestel. Wij staan open voor gesprekken met de collega-omroepen waar we een programmatische verwantschap mee hebben. Ik roep de bestuurders van de andere omroepen dan ook op om over hun eigen schaduw heen te stappen.”
Bron: Ellen Danhof / BM
