“De serie maakt inzichtelijk hoe ingrijpend deze nationale ramp is geweest”, vertelt EO-eindredacteur Arnoud Bruinier. “In De Vuurwerkramp laten we de explosies zien, maar ligt de focus vooral op de nasleep van de ramp. Op 13 mei 2000 zijn zoveel levens ingrijpend veranderd. De personages in De Vuurwerkramp worstelen allemaal met de directe en indirecte gevolgen van de ramp. Voor hen worden vragen rond schuld en verantwoordelijkheid van levensbelang, want hoe kun je verder na zo’n groot verlies zonder een helder verhaal? We hopen met deze serie niet alleen te herdenken, maar ook ruimte te bieden voor erkenning en verwerking van plotseling verlies.”

Aanvullende serie op YouTube
In de 4-delige aanvullende YouTube-serie De Vuurwerkramp: Ooggetuige delen 4 mensen hoe zij zelf de ramp in Enschede van dichtbij hebben meegemaakt, welke impact dat heeft gehad en hoe zij nu in het leven staan. Deze persoonlijke verhalen van Enschedese bewoners en hulpverleners schetsen een integer en aangrijpend beeld van 13 mei 2000 en de nasleep van de ramp. Acteurs Joes Brauers, Katrien van Beurden, Elisa Beuger en Britte Lagcher zijn de verhaalvertellers in deze serie. De Vuurwerkramp: Ooggetuige is ook wekelijks vanaf 2 mei te zien op NPO Startpunt, het YouTubekanaal van NPO Start.

Daarnaast komt de EO op dinsdag 13 mei om 22.35 uur op NPO 2 en NPO Start met de documentaire special De middag van 2000. In deze bijzondere uitzending blikt EO-presentator Kefah Allush terug op de uren voor, tijdens en na de ramp. Met authentieke ooggetuigenverhalen van mensen die de ramp destijds als kind hebben meegemaakt. Hun verhalen worden ondersteund door indrukwekkende digitale visualisaties.

Viaplay
BM sprak met producent Dennis Cornelisse van NL Film over dit omvangrijke project.

Wie heeft het concept bedacht?
“Het oorspronkelijke idee voor de serie kwam van regisseur Rogier Hesp. Hij was degene die het eerste zaadje plantte. Samen zijn we toen gaan nadenken over hoe we dit plan verder konden brengen. We hebben het gepitcht bij verschillende partijen en kwamen uiteindelijk terecht bij streamingdienst Viaplay, die direct geïnteresseerd was. Dat gaf ons het vertrouwen om het idee verder te ontwikkelen. In die fase sloten ook Philip Delmaar en Edward Stelder aan en samen met researcher Wytzia Soetenhorst hebben ze zich vastgebeten in het onderwerp. Zij hebben ongelofelijk veel tijd en zorg gestoken in het uitpluizen van de feiten, de persoonlijke verhalen en de context van die dag en de nasleep ervan.”

“Toen de basis eenmaal stond, zijn we op zoek gegaan naar een regisseur die het verhaal visueel en emotioneel kon dragen. Lourens Blok bleek daarin de perfecte aanvulling. Zijn visie en gevoeligheid voor dit soort beladen onderwerpen maakten hem tot de juiste persoon om dit project te regisseren.”

Was de EO direct geïnteresseerd?
“In de zomer van 2023 stopte Viaplay met Nederlandse producties en daarmee ging ook de stekker uit De Vuurwerkramp. Dit was 6 weken voor de eerste draaidag en crew en cast stonden op het punt te beginnen. Iedereen was volop in preproductie. De kracht en urgentie van het verhaal waren zo sterk dat de serie uiteindelijk een plek heeft gevonden bij de NPO en de EO. Gelukkig kon het grootste deel van de crew en cast ook nog in de periode dat we de serie uiteindelijk hebben opgenomen.”

Respect
Wat waren de grootste uitdagingen?
“Met de serie willen we het collectieve trauma invoelbaar maken voor de kijkers die de ramp niet van dichtbij hebben meegemaakt. Uit gesprekken met nabestaanden en een lange researchperiode is gebleken dat het trauma nog steeds zeer groot en complex is. We proberen met liefde en respect dicht bij de verhalen van de mensen te komen en deze verhalen een gezicht te geven, maar we kunnen niet de werkelijkheid 1-op-1 weerspiegelen. Het is een gevoelig onderwerp en dat wilden we met het grootst mogelijke respect behandelen. Dit was de allergrootste uitdaging. We wilden een serie maken die niet op effectbejag zit, maar op de menselijke kant van de ramp.”

“We wilden een serie maken
die niet op effectbejag zit,
maar op de menselijke
kant van de ramp”

“We hebben veel gewerkt met Virtual Production in de studio van ReadySet Studios. Wij hadden al best wat ervaring met VP door eerdere projecten en met het aantrekken van Lourens als regisseur, die eerder Rampvlucht regisseerde, hadden we de juiste persoon aan boord om dit in goede banen te leiden. Uiteraard samen met de studio en de professionals van Planet X. De wijk is gedeeltelijk als decor nagebouwd in de studio en gedeeltelijk virtueel geprojecteerd op de ledwalls, om diepte te creëren. Een hele belangrijke rol was hierin weggelegd voor production designer Florian Legters die in de nacht met zijn team sets moesten ombouwen, zodat de technische crew en acteurs de volgende dag weer andere hoeken van de wijk konden draaien.”

“Verder hebben we opnamelocaties geselecteerd op authenticiteit, denk aan interieurs (van ziekenhuizen en politiebureaus) van tenminste 25 jaar oud. Ook moest de productie uitwijken naar een woonwijk in Zaandam, omdat de oorspronkelijke wijk in Enschede compleet vernieuwd is.”

Niet beschikbaar
Hoe zijn de acteurs geselecteerd?
“Er zijn zorgvuldige en uitgebreide castings gedaan. In eerste instantie is geprobeerd zoveel mogelijk vanuit de regio te casten, maar dat bleek in de praktijk ingewikkeld vanwege een andere serie: Woeste Grond, waardoor veel acteurs uit de regio op dat moment niet beschikbaar waren. In het geval van de directeur van de vuurwerkfabriek is bewust gekozen om er een vrouwelijke rol van te maken om zo afstand te creëren tot de werkelijkheid en uit respect voor de daadwerkelijke personen. Katrien van Beurden heeft wel een natuurlijke connectie met Enschede. Joes Brauers is één van de grootste talenten van Nederland en de rol van agent Paul is altijd met hem in gedachten geschreven. We zijn erg blij dat hij de rol uiteindelijk heeft vertolkt. Thomas Acda, Peter Blok en alle anderen hebben een geweldige job gedaan.”

Zijn er ook archiefbeelden gebruikt?
“Jazeker. Er zijn nieuwsbeelden uit 2000 te zien aan het begin van de serie. En daarnaast is vanuit vele archiefbeelden de gehele virtuele omgeving gebouwd, die op de ledwall te zien is.”

Hoe is het om met de EO samen te werken?
“De EO is een buitengewoon betrouwbare omroep, en de samenwerking hebben we dan ook als bijzonder prettig ervaren. Eindredacteur Drama Arnoud Bruinier was vanaf het eerste moment nauw betrokken bij het project. We hadden al gezien hoe zorgvuldig en indrukwekkend ze te werk gingen bij De Joodse Raad, en dat gaf ons alle vertrouwen dat het met De Vuurwerkramp net zo goed zou verlopen. Het is een omroep die op het gebied van PR en communicatie blijk geeft van toewijding, zorgvuldigheid en veel gevoel voor nuance. Samen trachten we de serie op een respectvolle en doordachte manier te presenteren – en dat hebben we als enorm waardevol ervaren.”

Wat voel je als je terugkijkt op het project?
“Als ik terugkijk op dit project, voel ik vooral dankbaarheid en trots, maar ook ontroering. Het was een uitzonderlijk traject, zowel inhoudelijk als productioneel. De gevoeligheid van het onderwerp maakte het vanaf het begin een grote verantwoordelijkheid, en de bizarre wending die het project nam toen de oorspronkelijke opdrachtgever afhaakte, zette alles op z’n kop. Toch hebben we met z’n allen vastgehouden aan het geloof in dit verhaal.”

“Dit jaar is het 25 jaar geleden dat de vuurwerkramp plaatsvond in Enschede. Wat mij het meest raakte tijdens het maakproces, is hoe voelbaar het verdriet en het trauma nog steeds zijn voor de mensen in de stad en de regio. Die impact is zoveel groter en dieper dan veel mensen in de rest van Nederland beseffen.”

“Juist daarom voelde het alsof we niet zomaar ‘een serie’ aan het maken waren. De cast, de crew en iedereen eromheen hebben met zoveel liefde, respect en inzet gewerkt om dit verhaal recht te doen – voor de slachtoffers, voor de nabestaanden, voor de stad. Ik hoop dat die zorgvuldigheid ook doorklinkt bij de kijkers. Dat ze niet alleen geraakt worden door wat er is gebeurd, maar ook begrijpen waarom het nog steeds zoveel losmaakt.”

Credits De Vuurwerkramp
Opdrachtgever: EO
Productiebedrijf: NL Film
Producent: Dennis Cornelisse, Gerd Jan van Dalen
Regie: Lourens Blok
Scenario: Philip Delmaar, Edward Stelder
Uitvoerend producent: Kasper van Beek
Productieleiding: Pien Maat
Eindredactie: Arnoud Bruinier
Camera: Rutger Storm
Montage: Jasper Quispel
Production Design: Florian Legters
Licht: Gerard Stam, Stan Widdershoven
Geluid: Dominic Happé
Cast: Joes Brauers, Thomas Acda, Katrien van Beurden, Peter Blok
Muziek: Alexander Reumers
Visagie: Marleen Holthuis
Styling: Margriet Procee
Lengte: 45 minuten
Aantal afleveringen: 4
Aantal draaidagen: 32
Gedraaid op: Arri Alexa Mini LF
Eerste uitzending: 2 mei, 20.30 uur, NPO 1

Bron: BM
Foto’s: NL Film