KRO-NCRV komt volgend jaar met feelgood dramaserie Ik val niet, ik dans
De vierdelige miniserie Ik val niet, ik dans is een coproductie tussen Big Blue, KRO-NCRV en het Duitse ZDFneo en zal naar verwachting begin 2025 te zien zijn bij de NPO. De serie vertelt het wervelende levensverhaal van Emma. We ontmoeten haar als ze eindelijk kan beginnen met leven.
Emma is namelijk tijdens haar jonge jaren ongeneeslijk ziek geweest; wat ze boven alle verwachtingen toch overleeft. Vol levenslust en met een gezonde dosis haast en zwartgallige humor volgen we haar gedurende twintig jaar. Ze slurpt het leven op met alles wat ze in zich heeft en neemt ons mee van Utrecht tot New York en van de weilanden van Portengen tot Amsterdam. Nog drie keer komt de ziekte terug, maar Emma weigert om haar lust voor het leven opzij te zetten en zichzelf en haar dierbaren los te laten.
Over de makers
De krachtige verhaallijn over levenslust maakt deze serie een ode aan het leven en een belofte van innerlijke kracht en hoop. KRO-NCRV en Big Blue werkten al eerder succesvol samen aan de met Gouden Kalf bekroonde miniserie Rampvlucht over de Bijlmer vliegtuigramp. Eva Aben (Luizenmoeder, Ten Minste Houdbaar Tot) schreef de serie en de regie is in handen van Simone van Dusseldorp (Dit Zijn Wij, Klem, De Droom van de Jeugd). KRO-NCRV maakt de cast op een later moment bekend.
Fleur Winters, producent Big Blue: “We zijn ontzettend trots dat we dit persoonlijke maar toch ook zeer universele verhaal mogen maken in samenwerking met KRO-NCRV en de Duitse omroep ZDFneo. Het was vanaf het begin ons doel om een lichte, feelgood dramaserie te maken over een onderwerp dat ons allen aangaat: hoe leef je als je weet dat de kans heel groot is dat je niet oud wordt? Samen met een toegewijde en zeer ambitieuze crew en cast hebben we de opnames in Nederland en New York reeds voltooid en kijken we uit naar de laatste fase van het productieproces.”
Sandra Hilster, mediadirecteur KRO-NCRV: “Met deze bijzondere serie willen we bijdragen aan de dialoog rondom een ziekte die helaas zowel jong als oud treft. We hopen dat kijkers geïnspireerd worden om het leven te omarmen, want vaak maken kleine dingen in het leven het grootste verschil.”
Willem Wever is een populair wetenschappelijk programma waarin kinderen samen met een presentator op zoek gaan naar het antwoord op hun eigen vraag. De Willem Wever Challenge is gemaakt voor kinderen van 9 tot 13 jaar, maar kan prima gespeeld worden met het hele gezin.
Margot van Schayk, manager Innovatie bij KRO-NCRV: “Met de Willem Wever Challenge spelen we in op de behoefte om schermgebruik bij kinderen terug te dringen. In plaats van met z’n allen achter een eigen device te kruipen, speel je nu gezamenlijk een spel rond de interactieve speaker. Het is gezellig en cool om te doen.”
De challenge is de allereerste Nederlandse ‘action’ die speciaal voor kinderen is ontwikkeld. De omroep hoopt er veel van te leren. Van Schayk: “We onderzoeken uitbreiding op functionaliteit en luisteren daarvoor goed naar de behoeften van de kinderen.”
KRO-NCRV ontwikkelde in samenwerking met Embot de toepassing met hun Nederlandse taaltechnologie voor chat en voice bots. De opkomst van ‘schermloze interfaces’ zoals smart speakers biedt voor KRO-NCRV interessante mogelijkheden. Door het uitbrengen van actions leert de omroep meer over gedrag en behoeftes van kinderen op audiogestuurde devices.
De gratis Willem Wever Challenge is te spelen via de Google Assistent op Android, de Assistent-app voor iOS of via Google Home. Het enige wat je hoeft te zeggen is: “Praat met Willem Wever” en Willem Wever komt tot leven. Voor meer informatie: willemwever.nl.
De liefde voor tv kreeg Van Schayk niet van huis uit mee, integendeel. “In ons gezin voerde muziek de boventoon; iedereen speelde een instrument en we moesten en wilden daar veel tijd aan spenderen. Mijn vader en moeder stonden redelijk antipathiek tegenover televisie. We hadden de NCRV-gids en daarin mochten we twee kruisjes per week zetten bij iets wat we wilden zien.” Eenmaal op kamers werd die achterstand ruimschoots goedgemaakt. “In mijn studententijd keek ik alles wat los en vast zat.”
Zonder opsmuk
Na wat omzwervingen koos Van Schayk zelfs voor een studie theater-, film- en televisiewetenschappen in Utrecht, maar de veelgemaakte keuze voor film of televisie liet zij toch echt links liggen. “Ik heb me gespecialiseerd in theater en ben afgestudeerd als dramaturg. Niet de handigste keuze als je denkt: ik wil íets van perspectief op de arbeidsmarkt.”
Tijdens haar afstudeerperiode kwam Het Werkteater op haar pad. “Theater Instituut Nederland zocht iemand die het archief van het gezelschap wilde ontsluiten. Ik greep die kans om een onderzoeksstage te doen en mijn doctoraalscriptie te schrijven als verlengstuk. Zes maanden lang zat ik op een zolderkamer op de Herengracht in Amsterdam met al dat materiaal uit de jaren zeventig. Dat was zo’n inspirerende periode!”
“Hun werkwijze bewonder ik nog steeds ontzettend; ze prikten alle conventies over hoe theater ‘zou moeten zijn’ door. Waarom is het zaallicht uit en zien de acteurs het publiek niet? Waarom moet ik iets van Shakespeare voordragen terwijl ik ook zelf iets kan vertellen? Mijn moeder is dement en ik zit er met mijn neus bovenop. Waarom maken we niet zelf onze voorstellingen, from scratch, zonder theatertekst? Dat was in de jaren zeventig baanbrekend. Theater met weinig opsmuk van decor en rollen, maar rechtstreeks uit het hart en heel puur. Dat was wel op mijn lijf geschreven.” Nietsvermoedend veroverde het theatergezelschap ook één van de grote rollen in háár leven – daarover later meer.
Extreem hoge lat
Als redacteur van radioprogramma Ophef en vertier maakte Van Schayk kennis met presentatrice Clairy Polak. “Zij heeft mij echt het journalistieke vak bijgebracht. Ik bereidde haar interviews voor, maar wat is een goed gesprek in de ogen van Clairy Polak? Dat was nog best een uitdaging, want ze legde de lat extreem hoog.”
“Ik ben Clairy Polak zeer dankbaar”
“Het voornaamste dat ik van haar leerde? Nooit aannames doen. Weten waar je het over hebt. Ik had soms de neiging – en nog steeds wel, dat is een beetje mijn karakter – om maar wat te roepen. Dan laat ik me een beetje meevoeren door mijn intuïtie. Maar zij eiste altijd een onderbouwing, dus ik kwam nergens meer mee weg: veronderstellingen of grapjes werden genadeloos doorgeprikt. Heel lief hoor, ik ben haar zeer dankbaar. Hoe vaak maak je dat mee, dat iemand zo in je investeert en moeite doet om je verder te brengen, terwijl je nog een soort snotneus bent?”
Na twee jaar VARA verhuisde Van Schayk met haar toenmalige vriend naar New York. “Hij kreeg de kans om daar te gaan werken, maar wat moest ik daar – zonder werkvergunning – in hemelsnaam doen?” Het antwoord, daar is-ie weer: Het Werkteater. “Je zou er een boek over kunnen schrijven, was eerder gezegd. Dus ik vroeg met succes subsidie, vond een uitgever en nam dat mee als project naar New York. Ik ben een jaar bezig geweest om honderdtachtig pagina’s vrij droge doctoraalscriptie tot leven te brengen.”
Drie keer kanker
‘Hallo Medemens!’ rolde in 2001 van de drukpers. “Het bracht me bij een onderwerp dat nog steeds een grote rol in mijn leven speelt: authenticiteit. Wat als een rode draad door mijn leven loopt en voor een groot deel bepaalt wie ik ben… Ik heb drie keer kanker gehad. Op mijn twaalfde, vierendertigste en veertigste. Die momenten hebben mij heel erg veranderd en vanaf jonge leeftijd op een pad gezet van ‘all out’, want ik weet niet hoe lang ik nog heb. Cut the crap, geen tijd te verliezen. Naar New York, een boek schrijven, trouwen, scheiden, van baan naar moeilijkere baan, ik ging als een raket. Het is denk ik waarom het Werkteater me zo raakt, omdat het ook zo weg van de onzin was. Recht op het doel af, tell it like it is.” Ook in haar werk vindt Van Schayk echtheid een belangrijke voorwaarde. “Formats voor tv of online die worden omarmd, hebben toch vaak die sterke authenticiteit. Dat kan een documentaire, maar ook een gameshow zijn; dat gaat over alle genres heen.”
Van Bauer tot Bach
Terug in Nederland pakte ze de draad weer op en na een tussenstop bij Opium, het kunst- en cultuurprogramma van de AVRO, belandde ze bij de NPS. “Daar maakte ik mijn televisiedebuut bij een nieuw dagelijks actualiteitenprogramma, TV3, afwisselend gepresenteerd door Matthijs van Nieuwkerk en Hadassah de Boer. Het was 2004, de tijd dat er nog over highbrow en lowbrow werd gesproken. In de aanloop naar de start van TV3 hielp ik met het organiseren van een congres, ‘Van Bauer tot Bach’. Over het crazy idee dat je het aan één tafel zowel over Bach als over Bauer kon hebben. Stel je voor!”
“Er zat toentertijd niet veel tussen De Plantage en TROS muziekfeest op het plein. Hanneke Groenteman zat ook in de zaal en zij was echt verontwaardigd: de knieval die wij nu gingen maken voor al die domme mensen die kennelijk verleid moesten worden met een Frans Bauer-achtige om eindelijk eens een keer toe te komen aan iets zinnigs. Ik vond het fantastisch, want het zat weer op het grensvlak van wat het Werkteater ook al deed: een traditionele wereld op stelten zetten.” Het programma bleek de wegbereider voor De Wereld Draait Door. “De veel betere versie van TV3. Nederland én de makers waren er nog niet helemaal klaar voor. De toon – ‘Live vanuit de Stadsschouwburg in Amsterdam…’ – was ook een beetje ambivalent.”
Programmaontwikkeling
Van Schayk maakte een seizoen lang live televisie, en was meteen verkocht. “Elke dag weer die thrill: wie hebben we vanavond, hebben we de beste gasten, wie hebben de anderen, is het bord al vol?” Na TV3 maakte ze de overstap naar TVBV, het productiebedrijf van Jeroen Pauw en Peter Adrichem. “Ik werd samensteller van Goedemorgen Nederland, de ontbijtshow die we met een heel leuke, hechte redactie voor de KRO maakten.”
Toen het programma na drie jaar dreigde te stoppen, ontstond er zo’n intense behoefte om met elkaar verder te gaan dat Van Schayk uit noodzaak plannen smeedde. “Om maar met die club verder te kunnen, begon ik halfautomatisch formats te ontwikkelen, niet wetende dat het überhaupt een vak was. Peter Adrichem zag al mijn mails met ideeën binnenkomen en liep rond met het plan om een creative unit op te tuigen.”
Eén plus één was twee en in 2006 ging ze zich bezighouden met programmaontwikkeling. In die jaren werden onder andere Grenzeloos Verliefd (Net5) en specifiek voor KRO Parla, Omdat Ik Het Zeg! en De Rode Kamer ontwikkeld. Na een aantal jaar werd Adrichem CEO van Endemol Nederland en vroeg Van Schayk binnen de kortste keren om ook de overstap te maken.
Focus vasthouden
“Tot 2009 ging alles geweldig bij Endemol: ze zetten het raam open en de klussen vlógen bij wijze van spreken naar binnen. Op het moment dat ik startte, was net een reorganisatie in de afrondende fase. Het einde van een tijdperk. Vanaf dat moment ging niets meer vanzelf. Er was zo’n negatief sentiment rondom dat ‘onaantastbare’ Endemol; de arrogantie van succes had zich tegen ons gekeerd. Producent Rob van der Vleugel en ik hebben jarenlang keihard door het moeras gefietst om überhaupt iets voor elkaar te krijgen, maar we stuitten op veel weerstand.”
“Bij Endemol had de
arrogantie van succes
zich tegen ons gekeerd”
De ommekeer kwam op het moment dat ze een duidelijke keuze durfden te maken. “We liepen vanuit paniek op álles: pakken wat je pakken kunt, hup-hup-hup, gáán. Het is veel moeilijker om te zeggen: dit doen we níet, want het past helemaal niet bij ons en het is ook heel ongeloofwaardig als wij dit komen pitchen. Als je als Endemol bij een publieke omroep binnenkomt met een programma over de verkiezingen, zien ze dat niet zitten. Met het team focusten we steeds meer op onze kracht: wat kunnen wij succesvol ontwikkelen en verkopen? Het is een risico om veel tijd en liefde in één idee te stoppen in plaats van twintig dingen proberen, maar uiteindelijk wel een strategie die beter werkt.”
Internationale hit
De koerswijziging sloeg aan. “We bedachten een nieuwe fysieke gameshow, Big Bounce Battle, nu genomineerd voor een Gouden Roos en verkocht en aan Frankrijk en een tweede seizoen aan Duitsland. Een succes waarover we binnenkort nog meer gaan horen. We ontwikkelden en verkochten ook The Talent Project, op dit moment in productie en in september op RTL 4. Inmiddels snapte ik dus steeds beter wat de challenge is als je bij Endemol werkt en waren we er ook opeens heel succesvol mee. Ik begon ooit met ideeën ontwikkelen in het kader van ‘haal ons alsjeblieft niet uit elkaar’, rolde het commerciële vak in en ben steeds beter gaan begrijpen hoe dat werkt. Na acht jaar in die functie en de toffe ervaring van Big Bounce Battle besloot ik met pijn in mijn hart om weg te gaan bij Endemol, tijd voor iets nieuws.”
Innovatie
Sinds april geeft Van Schayk bij KRO-NCRV leiding aan de afdeling Innovatie, een team van ongeveer 35 mensen. “We houden ons bezig met formatontwikkeling en digitale innovatie. Alle lineaire en non-lineaire ontwikkelingen vallen binnen mijn team, maar ook de online content van titels als Boer Zoekt Vrouw en Spoorloos wordt hier geproduceerd.”
Eén van haar eerste wapenfeiten is het omgooien van de afdelingsstructuur. “Ik wil vier multidisciplinaire teams maken, dat heb ik in de afgelopen periode uitgedacht en gecommuniceerd. Voorheen had je de scheiding tussen televisie en online, nu wordt de indeling gemaakt op genres: journalistiek, human interest, levensbeschouwing, jeugd & drama. De NPO maakte een soortgelijke stap door Suzanne Kunzeler nu als genrecoördinator drama aan te wijzen. Ik denk dat we binnen afzienbare tijd niet meer bij een netmanager aan tafel zitten, maar bij die genrecoördinatoren en samen kijken naar welke platforms het best passen bij het concept. Hoe bereiken we met deze content de doelgroep? Via YouTube, Facebook, Instagram, NPO 1, 2, 3 of een mix van al die kanalen? Dat bewustzijn is al best ver, en mijn team is daar straks hopelijk beter op ingericht.”
Veranderingsgezind
De hiërarchie binnen de publieke omroep staat de veranderingsgezindheid niet in de weg. “Of je er nou zin in hebt of niet, iedereen weet dat het oude tv denken zwaar op de helling staat en dat ‘t het laatste jaar exponentieel sneller is veranderd.” Bij KRO-NCRV ervaart Van Schayk de noodzaak om te veranderen vele malen sterker dan bij haar vorige werkgever. “De maat van de organisatie maakt dat je golven van buitenaf sneller voelt en daarop reageert. Alsof je in een storm op een boot zit en denkt: oh help, we bewegen. EndemolShine is een soort mammoettanker. Dan kan het er vrij heftig aan toegaan in dat veranderende medialandschap, maar je zit op dat schip en constateert: zo, die andere bootjes gaan flink tekeer. Voor hen geldt het natuurlijk net zo goed, maar je mist die natuurlijke impuls om vanuit overlevingsdrang het tij te keren.”
Merken bouwen
Om te kijken naar het succes van een titel worden veel van de KRO-NCRV-programma’s tegenwoordig ook uitgedrukt in volgers op YouTube of de omvang van de community op Facebook. “Die denkwijze is bij de afdeling innovatie heel actief en ik ben ervan overtuigd dat televisieprogramma’s optimaal gaan profiteren van het samenvoegen van de teams op genre. Ik verwacht dat je binnen no-time makers krijgt die nagaan of presentator huppeldepup binnen de doelgroep populair is op social media, zodat hij mensen meebrengt naar een NPO 1-titel en iets kan doen voor de kijkcijfers. Er wordt serieus geschakeld tussen de platforms.”
“Ik ben ervan overtuigd dat
televisieprogramma’s optimaal
gaan profiteren van het samen-
voegen van de teams op genre”
Om content het best uit de verf te laten komen, wil Van Schayk merken bouwen. “We hebben de afgelopen jaren veel kortlopende programma’s gemaakt die heel waardevol en relevant waren, maar moeilijk vindbaar. #jesuisdepri bijvoorbeeld, een supermooi programma dat we voor NPO 3 maakten. Ik ben nu bezig met het thema liefde: is het niet slim om één programma te ontwikkelen – met een langere looptijd – waarin verhalen à la Uit de kast, Hij is een Zij en Memories kunnen samenkomen? Daaromheen kunnen we een community bouwen, dat zet voor een serie van vier afleveringen geen zoden aan de dijk. Dus ik probeer grotere titels te creëren die ruimte bieden voor de onderwerpen die wij omarmen. Omkijken naar elkaar, inclusiviteit – iedereen doet mee –, troost, compassie, liefde. Onze oude christelijke waarden vertaald naar nu.”
Keuzes
De kijkcijfers in de zomer noemt ze “shocking” – al droeg de afwijkende programmering rondom het WK voetbal daar waarschijnlijk aan bij. “Als dit zo doorgaat, praten we aan het eind van het jaar alleen nog maar over marktaandelen, want dan durft niemand nog hardop die absolute kijkcijfers te noemen. De vrijdag is nog enigszins sterk, maar zaterdag lijkt Netflix-avond.”
Dat die ontwikkeling schreeuwt om een tegenreactie, is kraakhelder. “Ik vind het belangrijk dat we als publieke omroep over de grenzen blijven kijken en zien dat het straks niet meer AVRO-TROS tegenover BNNVARA of KRO-NCRV is, maar lokale versus niet-lokale content, zoals Amazon of Netflix. Welke verhalen van, over en door Nederlanders zijn nog relevant? Wat misschien uiteindelijk de route wordt, is vergelijkbaar met wat bij Endemol gebeurde. Probeer alles los te laten wat niet per se door jou gemaakt hoeft te worden. Blijf bij je identiteit en zie jezelf als de beste brenger van dat verhaal, programma of concept. Maak keuzes.”
Krachten bundelen
De manier waarop de NPO de online en on demand content aanbiedt, laat voor de innovatiemanager nog wat te wensen over. “De user experience van Netflix is subliem: héél uitnodigend. Ook als je het niet van plan was, triggert een tekst of plaatje om verder te kijken. Als ik de player van NPO Start open, wil ik in de verleiding komen om een documentaire terug te kijken of een fragment uit Jinek. Ondanks mogelijke bezuinigingen hoop ik dat het budget voor digitaal verstandig uitgegeven wordt.”
De publieke omroepen samensmelten in de strijd tegen niet-lokale content gaat Van Schayk een stap te ver, maar ze is fervent voorstander van krachtenbundeling. “Ik zit hier natuurlijk nog maar net en merk dat we samen de goede kant op willen, maar ik voel nog een beetje frictie op de as NPO/publieke omroepen. De omroepen hebben de laatste jaren zoveel moeten inleveren dat het voelt als opgaan in een soep, en ik snap heel goed dat dat angst en weerstand oproept. Maar als we ons verzetten tegen bundeling van kracht en te veel op onze eigen vierkante meter blijven zitten, kunnen we niet die sterke vuist maken tegen Netflix-achtige aanbieders van content en blijft het een achterhoedegevecht.”
Van Schayk is de veertig inmiddels gepasseerd. “Dat vond ik altijd een heel abstracte leeftijd, ver in de verte. Naarmate ik ouder werd, dacht ik: het gaat lukken en misschien moet ik ook mijn gedrag daarop afstemmen, de teugels af en toe een beetje laten vieren. Op mijn 39ste werd ik onverwacht moeder, dus nu zit ik helemáál noodgedwongen anders in de wedstrijd: ik wíl ook echt oud worden.”
Verder een lang en openhartig interview in de reeks vakvrouw met Margot van Schayk, die tegenwoordig de vaart erin houdt bij KRO-NCRV. Haar voormalige collega bij EndemolShine Nederland, Rob van der Vleugel, komt aan het woord over de koersverandering bij de producent en het nieuwe, veelbelovende The Talent Project.
Ook wordt vooruitgeblikt naar de Dutch Media Week, die van 1 tot en met 10 september plaatsvindt in Hilversum. In de uitgebreide productnieuwsrubriek is onder andere aandacht voor ‘stem’ Ilari Hoevenaars en een prestigieus remote-regieproject, terwijl ook zo’n beetje alle zomertransfers overzichtelijk op een rijtje worden gezet.
BM 376 verschijnt 17 augustus, zowel in print als digitaal. Neem nu een abonnement en blijf midden in de media!
Over haar baan bij Endemol schreef Margot afgelopen zomer in haar blog op deze site: “Ik kan onthullen dat de positieve energie en actie hier volop voelbaar is; we hebben bij Endemol Shine op dit moment extreem goede zin. We veren op na een periode van aanpassing en introspectie en zijn in een fase beland, waarin we daar geen tijd meer voor hebben. We doen meer en we denken minder.”
Margot was daarvoor radio- en televisiemaker bij de VARA, AVRO, NTR en een aantal jaren bij Goedemorgen Nederland, destijds van de KRO.
