Een gesprek met Gjaltema eindigt in een doodsbedreiging. Wanhopig probeert Dieuwke zelf in te grijpen, maar door het slaaptekort wordt haar denken troebel en wordt de situatie steeds wanhopiger. Wanneer Johan uitvalt, staat ze er alleen voor en zet ze alles op alles om de hond het zwijgen op te leggen.
Het programma Wekker is op 22 december om 17.30 uur te zien bij Omrop Fryslân. De regie is in handen van Halbe-Piter Claus, die tevens het scenario schreef, en de producent is Omrop Fryslân Tsjil. Het complete programma is nu al te zien op YouTube.
Credits
Opdrachtgever: Omrop Fryslân
Samenwerkingspartners: Practoraat Frysk en meartaligens, Firda, Aeres, Afûk, Taalplan Frysk
Productiebedrijf: Omrop Fryslân Tsjil
Regie: Halbe-Piter Claus
Scenario: Halbe-Piter Claus
Uitvoerend producent: Janjelle Ringnalda
Productieleiding: Laura Oosterloo
Eindredactie: Janjelle Ringnalda
Camera: Jorrit Meinsma
Montage en Colorgrading: Jelmer Douma
Licht: Twan Bosman
Geluid: Menno Knevel, Linze Valk
Cast: Anna Raadsveld, Raymond Muller, Freark Smink, Gerwin de Vries, Meindert Talma
Muziek: Kees van der Meer
Visagie: Ynke Huver
Kleding: Mathilde van der Hoop
Styling: Yvonne Dijkstra
Vormgeving: Julian Lankhorst
Lengte: 29 minuten
Aantal afleveringen: 1
Aantal draaidagen: 6
Locatie: Fryslân
Gedraaid op: Sony FX9
Website: https://www.wekkerdefilm.frl/
Datum eerste uitzending: 22 december, 17.30 uur, Omrop Fryslân
Bert Haandrikman hijst zeilen voor MAX Skûtsje Journaal
Bert Haandrikman doet dagelijks verslag vanaf de wedstrijdlocatie en loodst de kijker elke dag door de hoogte- en dieptepunten van de wedstrijden. Hij ontvangt deskundigen en bekende Nederlanders die liefhebber zijn van deze zeilwedstrijd. MAX Skûtsje Journaal is van zaterdag 26 juli tot en met zaterdag 2 augustus om 17.25 uur live te zien bij MAX (m.u.v zondag) op NPO 2 en van maandag 4 augustus tot en met vrijdag 8 augustus op NPO 1.
Veertien schippers strijden tijdens het SKS Kampioenschap Skûtsjesilen om het Zilveren Skûtsje dat op vrijdag 8 augustus aan de finish bij Sneek wordt uitgereikt. In het MAX Skûtsje Journaal doet Bert Haandrikman dagelijks vanaf de wedstrijdlocatie verslag met samenvattingen van de elf wedstrijden, in nauwe samenwerking met Omrop Fryslân. Ook ontvangt hij een deskundige of een BN’er met een passie voor het SKS Kampioenschap, skûtsjesilen, Friesland en/of het water. En ‘onze man in Fryslan’ Eelke Dykstra van Omrop Fryslân analyseert dagelijks de wedstrijden.
Tijdens de actie ‘Limburg Helpt: Geef een jas, verwarm een hart’ sloegen de Limburgse omroep L1, de Stichting Samen voor Maastricht en alle Limburgse gemeenten de handen ineen om zoveel mogelijk jassen te verzamelen. Gedurende de maand oktober van vorig jaar stroomden jassen vanuit alle hoeken van Limburg binnen. Mensen, bedrijven en scholen zetten zich in door nieuwe en gebruikte winterjassen te doneren of in te zamelen.
In elke gemeente werden inzamelpunten ingericht en ook bij mensen thuis ontstonden bergen van jassen, allemaal voor de actie. De ingezamelde jassen werden zoveel mogelijk in de eigen gemeentes verdeeld, de rest via Kledingbank Limburg. Met deze actie zijn maar liefst 35.237 jassen ingezameld.
Omroep Gelderland stond in december 2023 volledig in het teken van Stichting Opkikker. De omroep organiseert eens in de twee jaar een grote goede doelen-actie. Met het inzamelen van statiegeldflesjes en -blikjes is meer dan 30.000 euro opgehaald.
Sintvoorieder1
Recent zijn bij de actie Sintvoorieder1 maar liefst 121.500 cadeaus ingezameld. Van maandag 18 tot en met vrijdag 22 november stonden Omroep West, Radio West en verschillende lokale omroepen in het teken van de actie. Gedurende deze actieweek was het een komen en gaan bij de diverse inzamelpunten in Zuid-Holland. Vele inwoners, van burgemeester tot particulieren en van scholen tot en met verenigingen en bedrijven, wisten de weg te vinden naar één van de donatiepunten. Henk Ruijl, hoofdredacteur van Omroep West en Den Haag FM is verguld met het resultaat. “Dit bewijst dat we voor elkaar klaarstaan. Tienduizenden kinderen die anders geen Sinterklaascadeau hadden gekregen, ontvangen dat nu wel. We zijn dankbaar voor alle geschenken die onze kijkers, luisteraars en volgers hebben gegeven. Het is een prachtig signaal van verbinding en warmte.”
Bij Omroep Brabant is het aan het einde van het jaar steevast de vraag ‘Wie wordt de Brabander van het Jaar?’ De afgelopen weken kon worden gestemd op 5 genomineerden. Giel van Kollenburg uit Best redde het leven de 90-jarige Diny nadat zij in een diepe sloot was gevallen. Judith Nuijten vindt dat ieder kind een sinterklaascadeautje verdient, ook al is daar soms geen geld voor en Paul van Tatenhove beklimt de zeven hoogste bergtoppen van de Tour de France.
Wie mag zich Brabander
van het Jaar noemen?
Niemand mag honger hebben, vindt Linda Schellings. Daarom kookt ze bijna iedere middag in haar eigen keukentje verse warme maaltijden. Zo helpt ze mensen in de buurt die nauwelijks rond kunnen komen, slecht ter been zijn of niet meer zelf kunnen koken. Nienke Proost is ongeneeslijk ziek en ze wil graag iets moois nalaten. Daarom heeft ze samen met vrienden en familie Stichting DANC opgericht. Daarmee laat ze wensen in vervulling gaan van kinderen die het om wat voor reden dan ook even moeilijk hebben en wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Tijdens een feestelijke bijeenkomst op eerste kerstdag, in de Efteling, maakt de commissaris van de Koning bekend wie zich de Brabander van het Jaar 2024 mag noemen.
Marktplaats
NH biedt sinds 27 november een online omgeving aan waar Noord-Hollanders, die naar elkaar omkijken, elkaar kunnen vinden. Of je nu op zoek bent naar een helpende hand of juist graag wilt bijdragen aan het welzijn van anderen, NH Helpt is de plek waar Noord-Hollanders elkaar ontmoeten, steunen en inspireren. Een maatschappelijke variant van Marktplaats dus. Succesverhalen uit de NH praktijk: dankzij NH Helpt vond een museum een oude landkaart, een 85-jarige man uit Beverwijk werd na een oproep overspoeld met Baantjer-boeken en kinderen uit Hilversum gaan spelletjes spelen met ouderen na een oproep van een 11-jarige jongen.
Dat hulp goed van pas komt weten ze ook bij Oost. Daar hebben ze ‘Het Prikbord’ in het leven geroepen. Dat is de plek voor Overijsselaars die iets willen weggeven of iets op vrijwillige basis willen aanbieden. Naast spullen is het dus ook mogelijk om diensten aan te bieden op Het Prikbord.
Omroep Flevoland koopt ook dit jaar weer voor alle medewerkers en freelancers een Sinterklaaslekkernij bij banketstavenactie.nl. Met de opbrengst van deze traktatie koopt Rotaryclub Almere Sintcadeaus voor kinderen die in armoede leven. Bij Omrop Fryslân geeft de afdeling P&O alle medewerkers, net als vorig jaar, de mogelijkheid om geen kerstpakket te ontvangen maar de keuze om het bedrag te doneren aan een van de verschillende goede doelen-organisaties in Friesland.
Ieder jaar is er bij RTV Drenthe, op radio, website en app, aandacht voor de voedselbank. Tijdens de actieperiode verzorgen verslaggevers op de radio een uitzending waarbij ze verschillende acties in de provincie bezoeken, met ruime aandacht voor de verhalen van mensen die bij de voedselbank afnemen. Ook is er aandacht voor de uitdagingen waar de Voedselbanken tegenaan lopen. Op ‘Superzaterdag’ 14 december is gezamenlijk geld opgehaald via diverse kanalen. Daarnaast voeren de voedselbanken gezamenlijk actie door op deze zaterdag met vele vrijwilligers bij supermarkten in Drenthe producten op te halen.
Bron: BM/Chiel Troost
Foto’s: Dion Moonen, Chris Westerduin
Het projectplan overschreed namelijk de limiet met 607 woorden. Door het mislopen van deze subsidie kan het festival dat in oktober zou gaan plaatsvinden niet doorgaan. Het PLONS! team erkent hun onfortuinlijke fout, die tot stand kwam vanwege een misinterpretatie van de algemene bepalingen. Toch zien zij in deze situatie een kans om een krachtig statement te maken over de waarde van elk woord en de strijd voor creatieve vrijheid.
Artistiek leider Froukje van Wengerden: “Het verlossende telefoontje van de Provincie Fryslân voelde kafkaësk: ‘Inhoudelijk beoordelen we jullie aanvraag zeer goed, maar jullie krijgen 0 euro vanwege een vormfout’, luidde de boodschap. De bijlage over de toepassing van Landelijke Codes zoals Fair Practice bleken ook mee te tellen in het woordenaantal. Woorden schoten te kort, we hadden juist ons best gedaan op die bijlage. Die 607 woorden teveel maken nu ons hele festival afhandig.”
Daarom werd de campagne Koop een woord, maak een PLONS! bedacht. Deelnemers kunnen één van de 607 woorden ‘adopteren’ voor een symbolische bijdrage van € 24,71. Opgeteld leveren de 607 woorden € 15.000 euro op waardoor het festival toch door kan gaan.
Het PLONS! team roept alle liefhebbers van film en cultuur op om deel te nemen aan dit statement. Er is voldoende woordkeuze en voor ieder wat wils, lidwoorden zijn ruim voorradig, maar de mensen die van woorden als diversiteit, veiligheidsmaatregelen of organisatiestructuur houden moeten snel zijn, want op is op. Geïnteresseerden kunnen hier hun favoriete woord kopen: plonsfilmfestival.nl/winkel.
PLONS! Film Festival is hét festival voor de artistieke documentaire in Friesland, gericht op het delen van fascinerende (inter)nationale én regionale verhalen met een breed en divers publiek. Elk jaar transformeert de iconische Grutte Pier Brouwerij met haar Scheepsatelier Eestroom voor de wal om tot levendige ontmoetingsplaats waar zowel doorgewinterde cinefielen als nieuwe filmkijkers samenkomen.
Kenmerkend aan het filmfestival zijn de intieme nagesprekken met filmmakers en publiek over maatschappelijke en actuele onderwerpen na afloop van de films. Bovendien breidt het festival haar activiteiten ieder jaar verder uit met innoverende programma-onderdelen zoals een academy voor nieuwe makers, een partnerschap met New Noardic Wave en Omrop Fryslân, een dorpentoer en een winterprogramma.
Documentaire Bolta Zathe wint Gouden Regiohelden Award
Het is een film over het eigenzinnige en kwetsbare leven van twee broers op een afgelegen boerderij. “Een mesthoop is de aanleiding, maar de oprechte nieuwsgierigheid naar andere mensen uit de buurt is de basis voor dit verhaal”, aldus de jury. “Dat zouden we vaker willen zien in de regionale journalistiek. De manier waarop journalist Hannah Swart vragen stelt, werkt ontwapenend. Het geeft een kijkje in het leven van twee mensen die in hun eigen bubbel leven en door hun omgeving worden bestempeld als ‘anders’. De documentaire is intiem en soms ongemakkelijk om naar te kijken, maar dat zet je als kijker wel aan het denken.”
Regiohelden Festival
De Regiohelden Awards zijn uitgereikt tijdens het jaarlijkse festival voor regionale journalistiek. Dat werd dit jaar gehouden in Leeuwarden. Voorafgaand aan dit festival konden alle regionale omroepen inzendingen insturen voor zes verschillende categorieën.
Talent
In totaal beoordeelde de vakjury dit jaar 71 inzendingen van de dertien regionale publieke omroepen. De juryleden vinden het aanbod van de producties dit jaar divers. Tijdens de beoordeling werden zij verrast en oprecht geraakt. Ook zagen ze veel talent. “Het is mooi dat de regionale omroep een plek is waar mensen zich kunnen ontwikkelen, al is talent hebben alleen niet genoeg. Het is belangrijk dat nieuwe mensen goed begeleid worden.”
Jury
De jury bestond dit jaar uit voorzitter Freek Staps (ANP), Sylvia Cools (De Stentor), Erwin van Nuland (Bureau Regio), Evert Cuijpers (Omroep Venlo), Joëlle Terburg (Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten), Joost Engelberts (regisseur van de podcastserie Onland), Maxime de Vries (NOS Stories), In-Soo Radstake (documentairemaker van Selling a Colonial War), Marieke ten Katen (Brabants Dagblad) en Tom van den Oetelaar (winnaar Gouden Regiohelden Award 2022).
Regiohelden Awards
Naast de Gouden Regiohelden Award werden er dit jaar ook zes andere Regiohelden Awards uitgereikt. Dit zijn de winnaars van de verschillende categorieën:
De Nieuwsjager
De winnaar voor het beste eigen nieuwsverhaal van 2023 is: Omroep West met Onderzoek: top LUMC wist al jaren van fraude maar deed niks. Dit is de titel van een reeks artikelen waaruit blijkt dat het Leidse academische ziekenhuis niet onschuldig is bij een fraudezaak met Europese onderzoekssubsidies. De jury is onder de indruk van de manier waarop de toegewijde verslaggever Frank van Deutekom zich vastbijt in dit onderwerp. “Hij heeft zelf misstanden ontdekt door gedegen lang onderzoek te doen. Zijn serie verhalen is tot op de dag van vandaag interessant.”
De Beeldvanger
De winnaar voor de beste videoproductie van 2023 is: Noord Scoort van RTV Noord. Een wekelijks sportprogramma dat niet alleen draait om sport, maar ook een inkijk geeft in het privéleven van de sporters. “Je ziet dat dit met liefde is gemaakt”, aldus de jury. “Het plezier spat er vanaf, zowel bij de makers als de geportretteerden uit de regio. Ook als je niet van sport houdt, is het leuk hiernaar te kijken.”
De Luistervink
De winnaar van de beste audioproductie van 2023 is: Op Hoop van Zegen van Omroep Brabant.De jury vindt dat de makers van deze podcastserie de luisteraar op een toegankelijke manier meenemen in de wereld van de evangelische organisatie ‘Frontrunners’. “Dit gaat over een groeiende geloofsgemeenschap in Brabant. Het is een verschijnsel dat veel impact heeft op de regio en dat hebben de makers goed onderzocht. Op een observerende manier wordt gesproken met mensen uit verschillende hoeken. Deze serie is heel knap gemaakt, hier wil je naar blijven luisteren.”
De Verhalenverteller
Naast de Gouden Regiohelden Award won Bolta Zathe van Omrop Fryslân ook de prijs voor beste documentaire van 2023. “Deze prachtige film laat zien dat je geen groot budget nodig hebt om een goed verhaal te vertellen”, aldus de jury. “Op een simpele manier, met een camera in haar hand stapt deze jonge journalist een boerenerf op. We zijn onder de indruk van de manier waarop Hannah Swart de scènes zelf heeft gedraaid en gemonteerd. Ze heeft een goed gevoel voor ritme en cinema. We hopen in de toekomst meer van haar te zien.”
De Nieuwkomer
Het beste talent van 2023 is: verslaggever Bernadette Keizer van RTV Utrecht. Een presentatrice die het liefst op zoek gaat naar stemmen die anders ongehoord blijven. De jury noemt haar een veelzijdig talent dat oog heeft voor een breed scala aan verhalen. “Het is mooi dat ze als journalist ook een strategie schreef om het YouTube-bereik van de omroep te vergroten.”
De Verbinder
Deze nieuwe Regiohelden Award is voor een project uit 2023 dat op de beste manier heeft gezorgd voor verbinding in de samenleving. De winnaar isTexel 360 van NH Media. Een tv-serie waarin de grenzen van het toerisme op dit eiland worden onderzocht. Volgens de jury wordt samenbrengen hier op een journalistieke manier geïnterpreteerd, door verbinding te zoeken met het onderwerp en dat van allerlei kanten te belichten.
Over Regiohelden
De regionale publieke omroepen (RPO) organiseren jaarlijks het rondreizende journalistieke festival Regiohelden. Het is een inspirerende netwerk- en trainingsdag voor en door medewerkers van de dertien regionale publieke omroepen. De Regiohelden Awards zijn de jaarlijkse prijzen voor de beste journalistieke producties van de regionale omroepen. De uitreiking van de awards is de feestelijke afsluiting van Regiohelden.
Bron: RPO
Foto: Eric Brinkhorst (Hannah Swart, winnares van de Gouden Regio Award en de Verhalenverteller Award)
Zeven jaar later stapte ze over naar Omrop Fryslân. In het gesprek met Jeroen te Nuijl geeft ze haar mening over het belang van kijk- en luistercijfers bij een regionale omroep. Ook meldt ze dat de omroep een groot bereik heeft onder jongeren in Friesland via Instagram.
Omrop Fryslân heeft besloten het nieuws in haar app zowel in het Nederlands als in het Fries aan te bieden om zo een breder publiek te kunnen bereiken. “Wij zijn geen culturele instelling, maar wij zijn wel essentieel voor de cultuur in Friesland”, zo stelt Houkje Rijpstra.
Eerlijk is eerlijk: voor dit interview deed ik mijn huiswerk niet. En vragen naar Afkes achtergrond deed ik voor de vorm. Desinteresse? Integendeel. Afke is een van mijn beste vriendinnen. Op de School voor Journalistiek in Zwolle, waar ik haar in 1999 leerde kennen, spróng ze bijna voor de camera. In die uitzendingen, die we maakten voor anderhalve man en een paardenkop, was ze zichzelf. Helemaal zichzelf. En dat is nu – voor een íets groter publiek – niet anders. “Als er ruimte is voor lucht, neem ik die ruimte.”
Haar studententijd was levensveranderend (om maar niet ‘life changing’ te willen schrijven). “Ik bracht mijn jeugd door op Ameland en het eiland was mijn referentiekader.” In de zomer wordt het Waddeneiland overspoeld door toeristen, dus een toerisme-opleiding lag voor de hand. “Ik verhuisde naar een studentenkamer in Breda en ging vol goede moed van start, maar al na twee weken werd ik gillend gek. Dat ik de verkeerde keuze had gemaakt, voelde ik in elke vezel van mijn lijf.”
Ze gooide niet metéén de handdoek in de ring, maar een wintergriepje hield haar even thuis en deed haar opleiding uiteindelijk de das om. “Voor het eerst in mijn jonge leven voelde ik dat ik een beslissing nam die mijn leven grotendeels zou bepalen. Mijn wereld stond op z’n kop.”
Nee heb je, ja kun je krijgen
In de weken daarna viel een stortvloed aan opleidingsfolders door haar brievenbus: van Logopedie tot Filmacademie en alles ertussenin. “Ik vond het allemaal niks, en gooide de brochures stuk voor stuk in de papierbak. De allerlaatste die ik las, was die van Journalistiek, in Zwolle.”
Ik schiet in de lach en vraag haar of ze dit verhaal romantiseert. “Néé! Mijn moeder slaakte een zucht van opluchting toen ik haar vertelde dat ik enthousiast was over een studie.” En die studie stelde niet teleur. “Het was alles wat ik ervan verwacht had. Soms moet je echt je gevoel volgen, want als dat zo de boventoon voert, kun je daar meestal van op aan. Een les die ik al snel leerde: nee heb je, ja kun je krijgen. Ik vond het fantastisch om te merken dat op allerlei fronten deuren opengingen door een telefoontje te plegen. Dat ik stappen kon zetten door simpelweg mijn voet naar voren te zetten. Ameland was altijd een fijne cocon waarin ik heel goed zat, maar opeens bleek er zoveel meer te zijn.”
“Ameland was altijd een
fijne cocon waarin ik heel
goed zat, maar opeens
bleek er zoveel meer te zijn”
Afke liep stage bij TROS Vermist en bij RTL Boulevard. Ik herinner mij dat de keuze voor laatstgenoemde door docenten niet met een staande ovatie werd ontvangen, want “dat was geen journalistiek”. Maar haar eindredacteur bij de TROS moedigde haar juist aan. “Ze brengen weliswaar showbizznieuws, maar je krijgt de kans om mee te werken aan een dagelijks liveprogramma. Tijdens mijn studie werd ik in een box gezet en RTL Boulevard haalde mij daar weer uit. Er werd gevraagd om de gevestigde ‘wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe’-regel los te laten, te spelen met taal en tv te maken met de doelgroep voor ogen. Hartstikke leerzaam.”
Op zoek naar werkervaring én geld om haar huur te betalen, greep ze na haar studie alles aan wat voorbijkwam. De lijst is lang: van gesponsorde tv-programma’s voor RTL tot een docusoap over pastoors voor de KRO. Later, als freelancer, schreef ze ook stukken, onder andere voor het Dagblad van het Noorden. “Door mijzelf in de loop der jaren te blijven ontwikkelen en keuzes te maken, kwam ik vanzelf in een trechter terecht en uiteindelijk bij de baan waar ik heel gelukkig van word.”
Omrop Fryslân
Ze woonde op Ameland, in Leeuwarden, Breda, Zwolle, Utrecht, Amsterdam en verhuisde voor de liefde naar Drenthe. Na een tussenstop in Hoogeveen streek Afke neer in een pittoresk Drents brinkdorp. De Friese taal is zij nog altijd machtig, dus dat was geen belemmering toen zij tien jaar geleden aan de slag ging bij Omrop Fryslân. “Ze belden: we zien dat je freelancer bent, wij zoeken iemand om mee te denken over het format van een nieuwe talkshow.”
Ooit liep ze er een week stage, en ze waren haar niet vergeten. Het format werd fijngeslepen en Afke bleef, als redacteur. “Het bekende voordeel van de regionale omroep is dat je alles zelf kunt doen. Radio, tv, schrijven voor online, social media, álles. Ik vloog voor de Omrop zelfs naar Nashville om mijn idee waar te maken: ‘Niet dromen, maar doen’, een documentaire over de super succesvolle populaire Friese producer/songwriter Femke Weidema.”
Wat Afke diep vanbinnen wilde, verslag doen of een programma presenteren, durfde zij niet hardop te zeggen. “Ik was bang dat mensen zouden denken: daar heb je weer zo’n meisje dat zo nodig voor de camera wil staan om beroemd te worden. Dat was het niet, en dat is het nog steeds niet. Ik ben een verhalenverteller en maak het verhaal graag zelf af. Het gebeurde dat ik een item tot in de puntjes voorbereidde en achter de schermen zag hoe de presentator een vraag níet stelde. Dat vond ik dan zó jammer. Stel die vraag! Dan gaat het verhaal een andere kant op. Kijkers wisten niet wat ze misten, maar ík wel.”
“Toen ik vorig jaar presentator
bij de NOS werd, heb ik haar
een fles wijn gestuurd”
En toen was daar Jacqueline, eindredacteur bij Omrop Fryslân. “Zei vroeg aan mij wat ik het allerliefst zou willen doen. Ik antwoordde dat ik het één keer ging zeggen, alleen maar tegen haar en daarna nooit meer. Twee weken later was ik live verslaggever en niet lang daarna maakte ik mijn presentatiedebuut. Jacqueline heeft in mijn carrière een sleutelrol gespeeld. Een goede eindredacteur weet het beste uit mensen te halen. Toen ik vorig jaar presentator bij de NOS werd, heb ik haar een fles wijn gestuurd.”
Poging wagen
Voordat Afke startte als NOS Journaal-presentator, maakte zij een tussenstop als eindredacteur van het regionale nieuws bij de NOS. “Ik was toe aan iets anders. Als ik ergens een plafond bereik, wil ik verder. Sommige mensen noemen het onrust, anderen ambitie. Toch viel de beslissing om te stoppen bij Omrop Fryslân mij zwaar, want daarmee nam ik ook afscheid van de rol waar ik zo van houd, die van verslaggever en presentator.”
Afke ging ervan uit dat ze door haar overstap naar de NOS nooit meer voor de camera zou verschijnen. “In het najaar van 2021 was ik gefocust op mijn afscheid bij Omrop Fryslân en stonden mijn werkzaamheden in Hilversum op een laag pitje. Ook mijn inbox hield ik niet scherp in de gaten. Een collega attendeerde mij op een bericht dat volledig aan mij voorbijgegaan was: het Journaal was op zoek naar een nieuwe presentator en organiseerde een open screentest. Of dat niets voor mij was? Je moet af en toe mazzel hebben – en lieve collega’s. Ik had een mooie baan als eindredacteur en maakte mij geen enkele illusie, maar ik kon mijzelf niet in de spiegel aankijken als ik geen poging zou wagen.”
38 anderen waagden dezelfde poging, dus toen voormalig hoofdredacteur Marcel Gelauff haar belde over de voortgang van de screentests dacht Afke: “Maak er nou niet zo’n verhaal van! Zeg gewoon dat ik het niet word, even goede vrienden.” Ze was met stomheid geslagen toen hij vertelde dat ze graag met haar door wilden als presentator. “‘Wat?’ Dat was alles wat ik kon uitbrengen.”
Tweede huiskamer
Op dinsdagmiddag 1 maart 2022, een paar dagen nadat de oorlog in Oekraïne uitbrak, presenteerde Afke haar allereerste NOS Journaal. En op een of andere manier vond ik dat een heel vanzelfsprekend beeld. Het was allesbehalve komkommertijd, de wereld stond in brand, dus ze moest meteen vol aan de bak: heftige verhalen, extra lange uitzendingen en kruisgesprekken met correspondenten.
“Voor een nuchtere Fries was ik te zenuwachtig naar mijn zin. Van tevoren dacht ik koelbloedig: ik doe gewoon wat ik altijd bij Omrop Fryslân deed. Daar voelde ik mij zó op mijn gemak voor de camera. Maar eenmaal live realiseerde mij heel goed waar ik stond. Wat wil de NOS, wat verwacht de kijker, wat wil ik van mezelf? Ik was met zoveel aspecten bezig. Na de uitzending hoopte ik vooral dat ze niet zouden twijfelen aan hun keuze voor mij.” De feedback was echter kraakhelder: maak je niet druk, we hebben jou gekozen om wie je bent. “Ik liet het los en sindsdien ben ik heel ontspannen. De studio is inmiddels mijn tweede huiskamer, een plek waar ik mij fijn voel.”
“De studio is inmiddels
mijn tweede huiskamer,
een plek waar ik mij fijn voel”
Haar stijl is onmiskenbaar los en vrolijk, als de uitzending of het onderwerp dat toelaat. Wat niet wegneemt dat zij een grote verantwoordelijkheid voelt. “De totstandkoming van een uitzending hangt van schakels aan elkaar en geen schakel is onmisbaar. Iedereen werkt knetterhard om samen een goede uitzending te maken, ik mag het niet verklooien als het erop aankomt.”
Dus als er een keer iets misgaat, live op tv, breekt het angstzweet haar natuurlijk uit. “Nee! De leukste uitzendingen vind ik de uitzendingen die niet volgens het draaiboek verlopen. De allereerste keer dat ik live verslag deed voor Omrop Fryslân was op Prinsjesdag. Studenten Bestuurskunde zouden hun visie geven op de Miljoenennota, maar zagen door de bomen het bos niet meer. Ik heb het gesprek in korte tijd met hen voorbereid. Dat gaf een goed gevoel: ik kan dit – ook onder tijdsdruk – fiksen. Het werden twenty seconds of fame: de accu van de camera was leeg. ‘Hé, Afke is weg’, hoorde ik in mijn oortje.”
Tot overmaat van ramp bleek dat ze opgesloten waren in het provinciehuis en de beheerder zat met een bord aardappelen en sperziebonen voor de televisie. “Collega’s vonden het zielig voor mij, maar het gevoel dat ik eraan overhield was: wat er ook gebeurt, ik red mij wel. Als journalist, als presentator.”
Aangrijpend
Een doorsnee Journaaluitzending is geen goed nieuwsshow en af en toe afstand nemen van alle ellende zit er voor de presentator niet in. Ondanks de vaak heftige onderwerpen doet het haar journalistieke hart goed om bovenop en middenin het nieuws te zitten.
“Ik kan iedereen aanraden om ervaring op te doen bij een regionale omroep, maar voor mij was er één minpunt: een nieuwsuitzending gaat daar, logischerwijs, uitsluitend over de regio. Op het moment dat er een aanslag wordt gepleegd op een tram in Utrecht en heel Nederland is in rep en roer, brachten wij – ik chargeer – de opening van een fietspad. Ik heb wel soms zorgen door alles wat ik zie. De oorlog in Oekraïne, de stikstofproblematiek, politieke partijen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Vers in het geheugen is de aardbeving in Turkije. De pasgeboren baby die onder het puin vandaan werd gehaald. Of dichter bij huis: de toeslagenaffaire. Het komt voor dat ik tijdens een reportage mijn tranen moet wegslikken of de beelden in stilte boos becommentarieer.”
Kijkers op de hoogte brengen van het nieuws is in elk geval íets wat Afke kan bijdragen. “Ik zou willen dat ik bij machte was om meer voor de wereld te betekenen, maar ik ben geen arts of miljonair. Het enige wat ik kan doen, is zo goed mogelijk vertellen wat er speelt, zodat mensen thuis hun eigen mening kunnen vormen.”
Bij een presentatiedienst op dinsdag presenteert Afke naast de reguliere uitzendingen ook het NOS Nieuws van de Week: een journaal van tien minuten in makkelijke taal, in het leven geroepen voor laaggeletterden. “Ik weet tegen wie ik op dat moment praat en dat geeft mij veel voldoening.”
Friese tongval
Nu we het toch over taal hebben: ja, Afke praat met een ‘Frysk aksint’ en misschien ben ik bevooroordeeld, maar dat vind ik verfrissend en in het kader van de diversiteit een heel welkome aanvulling op het presentatieteam van de NOS. Maar die Friese tongval is óók onderwerp van kritiek van kijkers. Vooral twitteraars nemen niet bepaald een blad voor de mond.
“Ik kijk niet meer op Twitter,
echt niet. Daar wordt mijn
leven een stuk leuker van”
“Mijn collega-presentatoren, een fijne groep mensen die elkaar helpt en van advies voorziet, waarschuwden nog: kijk niet op Twitter, want daar word je niet gelukkig van. Maar mijn nieuwsgierigheid won. Waarom loopt ze op hoge hakken, die blouse staat voor geen meter en er is inderdaad vooral een heleboel commentaar op mijn accent. Je kunt je ergeren aan hoe iemand praat, dat is helemaal oké. Maar bepalen dat een Fries, Brabants of Limburgs accent niet de standaard is en dat het niet op de nationale tv thuishoort, vind ik ontzettend kortzichtig en arrogant.”
Ook ik kon mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en tikte haar naam achter een hashtag. Gelukkig vond ik ook veel tweets van mensen die Afke een veer in haar kont steken, maar zoals dat werkt: de kritiek blijft hangen. “Ik kijk niet meer op Twitter, echt niet. Daar wordt mijn leven een stuk leuker van.”
Tussen de mensen
Het geheim van een goede presentator is volgens haar helemaal jezelf kunnen zijn voor de camera. “Zonder eigenwijs te willen klinken: in mijn optiek is een goede presentator iemand die zichzelf vergeet. Dan ben je op je allerbest. Als je de rol van presentator spéélt, voelt het publiek dat meteen.”
Afke voelt zich thuis bij de NOS en heeft een baan waarvan ze niet durfde te dromen, maar wat als het door haar gevreesde plafond weer in zicht komt? Het Achtuurjournaal is het vlaggenschip van de NOS en dat wil ze nog weleens presenteren, maar heeft ze nog meer te wensen over? “De NOS doet ook verslag van grote evenementen en ik kan mij voorstellen dat ik daar in de toekomst aan meewerk. Buiten, tussen de mensen. Er is een tijd geweest dat de NOS werd gezien als een ivoren toren. Dat beeld help ik graag om zeep. Dan trek ik mijn lieslaarzen aan en ga ik eropuit. Naar een schelpenbank bij Ameland, om maar iets te noemen.”
SjONG junior van Omrop Fryslân wint Europese prijs voor beste regionale programma
Raynaud Ritsma, samen met producent en regisseur Murk-Jaep van der Schaaf een van de programmamakers, is blij met de prijs. “Dit is fantastisch. Ik ben er heel trots op dat een jury met mensen uit heel Europa het een goed format vindt. Dat is geweldig.”
SjONG junior is een tweejaarlijks Fries songfestival voor basisscholen. Met de hele klas schrijven kinderen uit groep 6, 7 en 8 onder begeleiding van muziekprofessionals een eigen schoollied. Het proces wordt gevolgd door de camera’s van Omrop Fryslân. In een uitverkochte Lawei in Drachten mogen de scholen hun lied ten gehore brengen.
Het doel van het programma is dat kinderen met muziek bezig zijn, legt Ritsma uit. “Toen hebben we nagedacht over een format: hoe vet zou het zijn als we een programma kunnen bedenken waarin kinderen van begin tot eind zelf een liedje maken?”
Schrijven, dansen en promotie
Ritsma ging er samen met Murk-Jaep van der Schaaf en producer Dirk-Lennart Hogeveen mee aan de slag. Zo ontstond de huidige opzet voor SjONG junior. De kinderen schrijven de teksten, nemen het liedje op in een professionele studio en bedenken zelf een choreografie. Bovendien doen ze zelf de promotie voor het nummer.
De kinderen voelen zich verbonden met het liedje. Niet alleen omdat ze het zelf geschreven hebben, maar ook omdat ze modern zijn, ze passen bij de huidige tijd. De liedjes komen ook op Spotify te staan en de winnaar wordt geïnterviewd door Omrop Fryslân. Voor de kinderen is dat een geweldige ervaring. “Er zijn kinderen die zeggen dat de finaledag de mooiste dag van hun leven is. En de meesters en juffen zeggen dat de weken van dit project meer waard zijn dan een heel jaar muziekles”, zegt Ritsma trots.
Als muzikant, Ritsma is zanger, bekend van de band Vangrail, gaat het programma hem aan het hart. “Het is heel mooi dat je de know-how die je hebt opgebouwd, kunt doorgeven. We kunnen de kinderen echt iets leren.” Dat het programma nu internationaal wordt gewaardeerd, doet Ritsma heel goed. “Wij zetten ons hier met hart en ziel voor in. Ik ben heel trots dat het zich uitbetaalt.” De volgende editie van SjONG junior staat voor 2024 op het programma.
