De angel eruit

Dat zijn vragen die je niet zo snel stelt. Toch is dat precies wat ik doe in het programma Hallo, ik heb kanker. Toen mij werd gevraagd wat voor programma’s ik het liefst maak, was mijn antwoord: alles waar een kramp omheen hangt. Ik hou ervan om dingen bespreekbaar te maken die gevoelig liggen. Als je dingen op tafel legt, kun je het namelijk ontzenuwen, zoals ik dat graag noem.

Dat alles bespreekbaar maken, heb ik van huis uit meegekregen. Mijn moeder zei altijd: ‘Je kunt tegen ons alles zeggen. We vinden niks gek, we vinden niks raar en we worden ook niet zomaar boos.’ Daar heb ik zo veel aan gehad. Ik heb me altijd vrij gevoeld om dingen, gedachtes en gevoelens op tafel te gooien.
Tegelijkertijd besloot ik als puber alsnog veel dingen niet te vertellen… Dat we na een huisfeestje ontdekten dat er bessenjenever op het plafond zat bijvoorbeeld. Naast de vraag hoe dat ooit was ontstaan, dacht ik dit beter niet te vertellen. We hadden het blijkbaar zelf veroorzaakt en ook weer in het geheim, samen met mijn broer a.k.a. partner in crime, opgelost.

Hoe dan ook, in mijn programma’s neem ik dat gegeven graag mee. Wat vind je ervan dat je kanker hebt? Hoe vind je het om straks dood te gaan? Dat zijn pittige vragen, maar kinderen vinden dat heel prettig. Niet om de hete brij heen draaien. Ze worden juist zo moe van mensen die zo gespannen gaan doen. ‘Vraag maar wat je wil weten, kan ik er altijd zelf nog wel of geen antwoord op geven.’
En dat geldt voor volwassenen vaak ook. Toen mijn moeder borstkanker kreeg, zag ik mensen zoeken naar woorden. Vraag je aan iemand met kanker hoe het gaat? ‘Ja, slecht, middenin een chemo, pruik op, domme vraag’, zie je ze denken. En dus gaan mensen je uit de weg. Daardoor voelen mensen met kanker zich vaak eenzaam.

Begrijp me niet verkeerd, het is in principe goed bedoeld; je wilt een ander niet kwetsen. Net zoals alle mensen die nu reageren op dat ik zwanger ben met: ‘Ooooh, ik wilde het al zóóóóó lang vragen, maar ik durfde het niet, want ik dacht dat het misschien gevoelig lag en dat het misschien niet lukte.’
Ik hoop in de toekomst nog veel meer programma’s te maken waar ik dingen open en bloot op tafel kan leggen. Ik denk dat het belangrijk is, omdat het het begrip vergroot en dus verbindt. Iets wat we wel kunnen gebruiken in deze wereld waarin we nu leven.

Oh ja, mocht je je nog afvragen hoe je vlekken van je plafond krijgt: doop een puntje van een theedoek in de bleek en tip daar de vlekken op het plafond mee aan. Zie je er niks meer van.

Anne-Mar Zwart
Presentator voor EO en NPO