Dorpsplein in de huiskamer

Het moeilijkste is om telkens iets te vinden waarmee je de enkele lezer lastig denkt te kunnen vallen. Om het mezelf deze keer makkelijk te maken, een paar observaties van een collega met wie ik gisteren kort een gesprek had op ons kantoorterras.

“Misschien schuift tv steeds verder op naar social media-plus,” zei ze. Op zich geen gekke gedachte. Televisie is steeds meer een platform waar je even ‘je ding’ komt doen: jouw talent uitventen, iets pluggen, of, nog vaker, je mening geven. Het grote scherm als dorpsplein in de huiskamer. De slogan van YouTube, broadcast yourself, ingelijfd door het oudere medium.

“Deelnemers en deskundigen bepalen hierbij ook steeds meer zelf hoe hun verhaal in de programma’s naar voren moet komen.” Ze zijn geoefend in hoe zich te profileren en praten de hele dag in quotes met schone in- en uitpunten. Dat hebben ze geleerd van televisie. En ze weten allemaal hoeveel belang de makers hebben bij het ontginnen van hun verhaal, wat soms duidelijk een verschuiving in de onderlinge relatie oplevert.

“Televisie is hiermee steeds minder het almachtige instituut dat zo maar van alles kan maken.” Het is misschien gewoon ook minder bijzonder om op tv te komen. Vroeger rende men nog wel eens achterom naar de buren om te zeggen dat ‘iemand van televisie’ had gebeld. Maar zelfs buiten de stad wordt tegenwoordig vaak al lauw gereageerd als een redacteur je benadert met een vraag of een verzoek. Vloggers en YouTube-helden zijn trouwens verplicht te giechelen als hen wordt gevraagd iets voor televisie te gaan doen.

“Daarbij is tv steeds vaker een verzamelplaats van reacties, een kliko voor meningen.” Volgens Plato is een mening net als een reet: iedereen heeft er een. Maar had hij nu geleefd, dan had hij daar misschien aan toegevoegd: en je kunt er nog beroemd mee worden ook! Het moet even in een vormpje, maar vertel ons jouw verhaal of je gezouten mening. Omdat je ervoor hebt gestudeerd of omdat je er iets over hebt geroepen op Twitter. Of omdat je toevallig in de buurt was toen er iets gebeurde.

“Internet heeft het makkelijk.” Bij een productie als Het geheime leven van 4-jarigen gelden er strenge regels van de inspectie en ligt er in overleg met de omroep een strikt protocol hoe het beste om te gaan met alle kandidaatjes. Gelukkig maar. Benieuwd met welke ogen diverse instanties gaan kijken naar jonge sterren als Bibi (acht jaar en al een VEED Award op zak) en Shane Kluivert: beiden succesvol met een eigen YouTube-kanaal. De eerste reflex van de overheid zodra ze wakker wordt, zal wel zijn: dat gaan we eens flink reguleren! Zelf denk ik dat het beter is de andere kant op te denken. Laat ze lekker.

Zomaar wat gedachten uit een gesprek met een programmamaker die probeert kritisch te zijn op de dingen die zij maakt, met de middelen en de kaders die ze heeft – en die altijd zullen blijven verschuiven. Dat zouden er meer moeten doen!

Jan Hendrik Smeenge
Managing Director Zodiak Nederland