Heineken
Gisteren is Willem Holleeder veroordeeld tot levenslang. Ik kan niet beoordelen of dat een juiste beslissing is, ik ben maar een simpele civilist. Ik zou denken, zonder ‘smoking gun’ is het lastig, maar de bevriende strafrechtsadvocaat die ik sprak, vond het een terecht vonnis. Ik neem het aan. Er waren in ieder geval een boel mensen blij, nabestaanden van geliquideerden, Holleeder ’s zussen, de kroongetuigen en Peter R. de Vries. U heeft het op de voet gevolgd gisteren, u weet het vast allemaal al. Ik ga niet in herhaling vallen.
Wat u waarschijnlijk niet weet, is dat Holleeder behoort tot een illuster gezelschap, namelijk mannen van enige faam met een tweede naam beginnend met een F. Ik doe slechts een greep: naast Willem F. Holleeder noteer ik Willem F. Hermans, Sander F. Dikhoff, John F. Kennedy, allemaal met Frederik als tweede naam behalve Kennedy dan, maar dat was in dat gezelschap sowieso altijd al een buitenbeentje met z’n Amerikaanse accent. Die F., dat is nogal een geuzendingetje. Het schijnt dat Peter de Vries ook heel graag een F. had gewild, maar op een of andere manier is hij met een R. afgescheept. Super balen voor ‘m.
Strafrecht is dus niet mijn terrein, maar ook op mijn expertise van het intellectueel eigendom, film, TV en onrechtmatige publicaties, heeft Holleeder van zich doen spreken. In 2011 startte Holleeder samen met een andere ontvoerder een kort geding inzake de bioscoopfilm De Heineken Ontvoering.
De film is gebaseerd op de waargebeurde ontvoering van de biermagnaat Freddy Heineken in 1983 en het boek De ontvoering van Alfred Heineken uit 1987, geschreven door Peter R. de Vries. Holleeder had bezwaar tegen onderdelen van de film. Hij vond het prima dat het verhaal over de ontvoering verteld werd, maar dan moest het wel kloppen.
En inderdaad, de film bevat elementen die niet waarheidsgetrouw zijn. De redenen voor die fictieve toevoegingen zijn dramaturgisch van aard. Het is een mengeling geworden van facts en fiction, ook wel faction genoemd. Het personage Rem Hubregts (een mix tussen ontvoerders Erkamps en Holleeder) gespeeld door een acteur die sprekend op Holleeder lijkt, doet dingen die zijn verzonnen, aldus Holleeder. Doorgeladen pistool op hoofd Heineken? Niet gebeurd. Hoofd Heineken in wc-pot? Ook niet. Vriendin afgepakt van Frans Meijer. Ook verzonnen, niks van waar.
Met name daar waar het personage ‘Rem’ zich schuldig maakt aan strafbare feiten, wreedheden en grofheden die niet zijn terug te voeren op over de ontvoering bekende feiten, wringt de schoen. Holleeder zegt dat de kijker niet weet wat echt is en wat niet, de kijker kan dat niet scheiden en schrijft dus ook die dingen die hij niet gedaan heeft, aan hem toe.
Daarom wilde Holleeder dat in de tekst voorafgaand aan de film, een aantal passages expliciet als fictie werden bestempeld. De rechter wees de vordering af, grofweg met de redenering dat een verfilming van een historische gebeurtenis op een mengeling van feiten en fictie mag berusten en dat alleen indien de fictieve elementen ernstige reputatieschade opleveren, dit aanleiding zou kunnen zijn tot het treffen van maatregelen. Bij reputatieschade denk je aan verlies van eer en goede naam. Wellicht heeft de rechter gedacht dat iets wat je niet hebt, je ook niet kunt verliezen.
Terug naar de ontvoering. Dat was me nogal wat destijds in de jaren ’80. Heel Nederland leefde mee. Holleeder heeft ooit als motief genoemd dat zijn vader, door zijn baan bij Heineken, aan de drank is geraakt en vervolgens wegens datzelfde drankgebruik is ontslagen. Dat Heineken feitelijk zijn vaders leven heeft verwoest. Kan ik me voorstellen. Ik denk dat Holleeder c.s. trouwens ook nog 35 miljoen andere motieven hadden, want dat was de opbrengst van de ontvoering (klopt niet helemaal, gingen nog wel wat investeringen af, bivakmutsen en wapens enzo, maar dat was relatief overzichtelijk qua kosten).
Er gaan verhalen dat de battle tussen Heineken en Holleeder nooit is overgegaan, dat Freddy Heineken tot zijn dood Holleeder probeerde het leven zuur te maken, bijvoorbeeld kerstkaartjes met de tekst ‘you can run but you cannot hide’. Logisch ook wel, want buiten het trauma van de ontvoering had Heineken nog een gat tussen betaald (35 miljoen) en teruggevonden (27 miljoen) losgeld.
Het verhaal gaat dat Holleeder op zijn beurt met de andere ontvoerders de geslaagde ontvoering in de Heineken Hoek heeft gevierd en dat toen Holleeder na de ontvoering uit de gevangenis kwam en het welkomstfeest in het Marriott-hotel in Amsterdam binnenwandelde, het orkest de vrolijke tonen van ’Heerlijk, Helder, Heineken’ speelde.
Na de ontvoering dronk Holleeder een Heineken op Heineken. Na gisteren drinken ze bij Heineken een Heineken op Holleeder. Het kan verkeren.
Sander Dikhoff
Dikhoff Van Dongen Advocaten