In één oogopslag
Mijn favoriete pictogram is het scheldende en vloekende mannetje, door sommige kinderen als een ziek mannetje beschouwd omdat er ondefinieerbaar materiaal uit zijn grote mond komt. Geen gekke associatie als je hoort wat voor bagger mensen allemaal uit kunnen kramen en dat zeker niet alleen in programma’s, film of online content…
In Nederland zijn de pictogrammen uitgegroeid tot echte iconen die bijna iedereen kent. Wij komen ze naast films en televisieprogramma’s tegen op T-shirts, als sieraden, op auto’s, je kunt het zo gek niet verzinnen (echt niet). Ze hebben zich bewezen als tijdloos en onverslijtbaar en blijken nu dus ook universeel (in elk geval in Europa) geldig te zijn. Dit is onmiskenbaar de verdienste van Jeroen Klaver/Shamrock die de pictogrammen inmiddels 22 jaar! geleden voor het NICAM ontwierp.
Kijkwijzer slaat de plank niet mis bij het publiek in andere Europese landen, leren wij uit het recente onderzoek van het GfK. Veel deugd doet mij vooral de toch wel verrassende uitkomst dat onze pictogrammen die waarschuwen voor bepaalde, voor kinderen schadelijke elementen in content ook door het Europese publiek in de regel goed worden begrepen. Er zijn wel enkele opvallende verschillen in de perceptie. Bij het Europese publiek zijn de pictogrammen voor geweld en drugs-, alcohol- en tabaksmisbruik het meest herkenbaar.
Bij Nederlanders zijn naast het vuistje, de pictogrammen voor seks en angst het meest bekend. Hoewel in minderheid, vinden ze in de zuidelijke landen de voetjes vaker niet zo treffend als symbool voor seks. Misschien zegt dit iets over de wijze waarop seks wordt bedreven in die landen, of in elk geval over het beeld dat men daarvan heeft? Het spinnetje als symbool voor angst vindt men daarentegen juist in noordelijke landen vaker minder geslaagd. Heeft men daar minder last van arachnofobie of zijn daar minder enge spinnen? Het roept interessante vragen op, die helaas buiten het werkgebied van het NICAM vallen.
Van groot belang voor het NICAM is de uitkomst van het onderzoek dat in de onderzochte Europese landen, evenals in Nederland, driekwart van de ouders veel waarde hecht aan een classificatiesysteem voor content en daar in de praktijk ook regelmatig gebruik van maakt. De grootste groep Europese ouders wil die classificatie zien met pictogrammen, eventueel aangevuld met een waarschuwingstekst bij de start van content.
Tiffany van Stormbroek
Directeur-bestuurder NICAM/Kijkwijzer