Kijkcijfers

Een van de vragen is natuurlijk: blijven de kijkcijfers overeind? Vaak begint een nieuwe serie van De Reünie qua kijkcijfers voor ons teleurstellend. Dan gaat het over circa 1,3 miljoen mensen die kijken. Nog steeds een indrukwekkend aantal, de doelstellingen op de zondagavond liggen hoog. Op de donderdagavond liggen ze iets lager. Maar toch. Ooit haalden wij zonder het heel opmerkelijk te vinden weleens kijkcijfers van bijna 3 miljoen.

Dat is nu even geleden. Om zicht te krijgen op de context van de cijfers  zijn we met redactie weleens op bezoek geweest bij René van Dammen. Afgelopen maart overleed hij helaas veel te vroeg, na 41 jaar (!) dienstverband bij de Publieke Omroep. Van Dammen was de kijkcijferspecialist van Hilversum, met pet op en een FC Groningen sjaal om z’n nek. Een markant figuur. Voor ons programmamakers was het een feestje om bij hem op audiëntie te komen omdat hij op de seconde nauwkeurig wist wat er met de kijkers gebeurde als ze naar ons programma keken.

Hij had een indrukwekkend kantoor waarin hij met het computerprogramma Viewtime nauwgezet de zapbewegingen van miljoenen kijkers bijhield. De wand hing vol met monitoren, Van Dammen zelf zat achter een computer die deed denken aan een control unit. Terwijl de aflevering afspeelde, ontleedde hij het programma. Wie keek er: leeftijd, geslacht, de zorgzame duizendpoot of een drukke forens, zoals de leefstijlgroepen door de NPO worden genoemd.

Alles zag Van Dammen, en terwijl hij alle informatie op zijn schermen bestudeerde, slingerde hij zijn analyses de ruimte in: “Bij deze onduidelijke introductie van dit onderwerp in jullie programma haken de mensen af, massaal gaan ze nu naar RTL 4.” Of: “Deze reportage trekt weer kijkers aan omdat er iets gebeurt wat mensen nieuwsgierig maakt, en die kijkers komen voornamelijk van SBS6.”

Hij gaf ook tips. “Geen applaus hier,” bulderde hij dan, “mensen denken dan dat het programma afgelopen is en verdwijnen met duizenden tegelijk naar NPO 2.” Of: “Dat dit stuk in de reportage te veel in het donker is gedraaid, is dodelijk; dat kost je 200.000 kijkers.” Zijn opmerkingen bleven vaak dagen in mijn hoofd na-echoën. Hij had bijna altijd gelijk en zijn analyses zijn inmiddels dan ook historisch.

Aan het eind van een sessie vroeg ik eens wat zijn advies was, wat we moesten veranderen aan het programma. Zijn antwoord was kort, krachtig en vriendelijk zoals we gewend waren: “Niets aan doen, zo laten!” Het is een van de weinige adviezen van hem die ik niet heb opgevolgd.

Boudewijn Schoewert
Eindredacteur De Reünie, KRO-NCRV