Kinderen en YouTube, match made in heaven?

Niet lang geleden had ik een gesprek met de neefjes van mijn vrouw. Veertien, vijftien en zeventien jaar oud. Er waren een paar overeenkomsten en een paar verschillen tussen de drie jongens. Alle drie keken graag naar YouTube. Alle drie hadden een specifieke voorkeur voor en bepaald soort video. De jongste keek het meeste YouTube, de oudste het minste. Op de vraag waarom ze veel of weinig YouTube keken, kwamen een paar interessante antwoorden.

Om te beginnen de factor tijd. Of eigenlijk de ‘mogelijkheid tot’ en ‘het willen investeren van’ tijd. De jongste had de minste verplichtingen. Huiswerk was snel klaar, er waren niet al te veel social calls en er waren genoeg apparaten in huis om YouTube mee te kunnen afspelen. YouTube was er om tot rust te komen. Even de dag op een rijtje te zetten, even ontspannen.

Bij de oudste was het precies omgekeerd. Meer sociale verplichtingen, minder tijd. YouTube was er om even een tip voor een game op te zoeken, iets te leren of een specifiek filmpje nog een keer te kijken. Wat bij hem veel meer meespeelde dan bij zijn jongere neef was de ‘kwaliteit’ van content. Hij zette liever even Netflix op om te ontspannen. Hij had behoefte aan meer diepgang en meer verhaal. Hij besteedde zijn tijd specifiek, was dus bedachtzamer over wat hij keek en wanneer.

Tijd, de behoefte aan ontspanning, kwaliteit van content. We kunnen doorgaans stellen dat hoe jonger het kind is, hoe meer tijd het heeft, het minder behoefte heeft aan ontspanning (want minder verplichtingen) en hoe minder gevoelig het is voor ‘kwaliteit’ van content. Maar wat voor kwaliteitseisen stellen kinderen aan content?

Kwaliteit van content is altijd een van de zaken die naar boven komen in een gesprek over YouTube. Veel veertigplussers (ouders van pubers) weten niet precies wat er allemaal te vinden is op YouTube, dus laten zich leiden door de publieke opinie. En die is helaas veelal eendimensionaal, de opvatting is dat op YouTube alleen video’s van puisterige-webcam-zolderkamer-videomakers te vinden zijn. En kattenfilmpjes natuurlijk.

Kinderen hebben deze vooroordelen minder en laten zich leiden door thumbnails van video’s die ze er leuk uit vinden zien, hun emoties op dat moment en wat hun directe klasgenoten, vriendjes ed. leuk vinden. Zo kan het dat een Nederlandse peuter zich prima kan vermaken met de Russische versie van Masha en de Beer. Want het is kleurig, het beweegt en de humor is begrijpelijk voor een driejarige.

Waarom kinderen zo graag kijken naar anderen die gamen heeft te maken met een vierde factor. Een factor waar de neefjes zelf geen rekening mee hielden, maar hier wel mee moesten instemmen, nadat ik het benoemde: de factor risico. Als je kijkt naar iemand anders die gamet, loop je zelf geen risico. Geen risico om levens te verliezen, doodgeschoten te worden etc. Maar je voelt wel de spanning van het spel.

Psychologisch gezien is risico nemen is voor het kinderbrein eng. Ze overzien de uitkomst van hun acties vaak niet. Simpelweg omdat hun prefrontale cortex (betrokken bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen en impulsbeheersing) nog in ontwikkeling is tot ver in hun adolescentie. Je kan het tegelijkertijd linken aan de ‘problematiek’ die nogal aan de jongere generatie kleeft: instant gratification. Meteen resultaat zonder tijd te investeren en bijbehorend risico te lopen.

Ik zou het ook nog hebben over die wonderlijke uitpakvideo’s. Voor volwassenen zijn deze unboxing video’s vaak een vorm van informatievoorziening. Een video die twijfel voor de aankoop kan wegnemen als iemand die er ‘verstand’ van heeft zegt dat het een goed product is, zijn we geneigd het te geloven. Voor jonge kinderen heeft dit ook te maken met een vorm van risico lopen.

Als iemand anders dozijnen verrassingseieren uitpakt, dan zit er altijd wel iets in wat het kind leuk vindt. In tegenstelling tot als het kind zelf zo’n ei van zijn ouders krijgt en er van hem verwacht wordt dat hij er blij mee is. Daarnaast is het geluid (geknisper van plastic en karton) en beeld (waarin andere kinderen enthousiast met het speelgoed spelen) voor veel kinderen een fantasie prikkelende ervaring.

Dan rijst nog de vraag of de video’s die kinderen kijken op YouTube ook daadwerkelijk geschikt voor ze zijn. Een vraagstuk over verantwoordelijkheid van de kijker versus verantwoordelijkheid van het platform. Iets waar veel over te doen is in de media de laatste tijd. Ik ben van mening dat iedere kijker zijn eigen verantwoordelijkheid moet nemen. Morgen zal ik uitleggen waarom.

Daniël Büchner
Oprichter van tubelift.
http://tube-lift.com