Marc-Marie & Aaf, leverworst en andere kringverjaardagsklassiekers

En aan andere kant van de kamer twee speels opgestelde statafels. Op die statafels staan dito schaaltjes, gevuld met een échte kringverjaardagklassieker: een trio van plakken leverworst, schijven komkommer en blokjes jonge kaas. Aan alles is gedacht. Het is bovendien gezellig druk. Want ja, oom Henk wordt maar één keer 60.

Het is op dit soort kringverjaardagen soms hard werken om op gespreksonderwerpen te komen. Zéker als Boer Zoekt Vrouw, Heel Holland Bakt, de wanstaltige bekerfinale en aankomende vakantieplannen al zijn besproken. Mijn inbreng beperkt zich in dergelijke situaties dan ook meestal tot podcasts. Voor mijn werk houd ik me hier dagelijks bezig. Dus om een monoloog te voorkomen, vraag ik ook naar de favoriete podcast van mijn statafelgenoten. Hun antwoorden zijn over het algemeen unaniem. Dusdanig unaniem, dat er – naast een trio – sinds kort ook een duo op de lijst van kringverjaardagklassiekers staat: Marc-Marie en Aaf (of Aaf en Lies, Marc-Marie en Isa, voor zover actueel).

Tijdens dit soort kringverjaardaggesprekken is er meestal wel iemand die vraagt wat podcast nou precies is. En dat is geen gekke vraag. Want het medium is nog lang niet door iedereen ontdekt of uitgevogeld. Zeker niet als je een steekproef doet op de verjaardag van oom Henk. Gelukkig is er ook altijd wel iemand die een bondig antwoord weet te formuleren: “Podcast? Dat is eigenlijk gewoon radio, maar dan niet live.”

De vergelijking tussen podcast en radio hoor ik niet alleen op kringverjaardagen. Ook op de werkvloer, in vriendengroepen en zelfs onder podcastmakers is het een geliefde uitleg. Het klopt ook. Veel podcasts zijn ook net radio. Zéker in het geval van Marc-Marie en Aaf, Aaf en Lies of Marc-Marie en Isa. Er zijn gesprekken, afleveringen, we spreken van luisteraars en podcast is, net als radio; audio. Toch is radio met podcast vergelijken een beetje alsof je een bureaustoel met een fiets vergelijkt. Ze hebben beide wielen, maar als ik mag kiezen vertrek ik liever op de fiets, hoe lekker die bureaustoel ook zit.

Ik vind dat je een podcast veel beter met een boek kan vergelijken. Er zijn podcasts waarin je je volledig kunt verliezen, omdat ze superspannend zijn. Of omdat ze personages hebben waar je geen genoeg van kunt krijgen. Er zijn zelfhulppodcasts of podcasts waar je van kunt leren. Er zijn podcasts met zulk mooi taalgebruik, dat je er kippenvel van krijgt. Er zijn waargebeurde podcasts, fictiepodcasts. Korte en lange podcasts. Er zijn podcasts waar je om moet lachen of van moet huilen. Er zijn podcasts waar niet doorheen te komen is en er zijn podcasts met bestseller-waardige spanningsbogen en verhaallijnen, opgetekend door de meest begenadigde verhalenvertellers.

Niet alleen vanwege de vele vormen is de vergelijking tussen podcast en een boek een treffende. Ook in het gebruik. Luisteraars moeten bij podcast actief op zoek naar of getipt worden voor een nieuwe serie. Het wordt je niet voorgeschoteld, zoals bij lineaire radio (of televisie). Een podcast leg je weg en haal je van je nachtkastje wanneer je dat wil. Je kunt er door bladeren, door vooruit te spoelen of versneld af te spelen. Podcasts worden beoordeeld op hun tegel, hetgeen dan weer de kaft van een podcast is. En podcasts doen het, net als boeken, prima op feesten en partijen.

Nu al zin in oom Henks volgende verjaardag. Ik denk dat ik ‘m een boek geef.

Jeroen Bos
Hoofd Online Content bij Omroep MAX