Marcel Gelauff

De herdenking van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo in Parijs bracht vorige week de herinnering terug aan het beeld, waar ik het afgelopen jaar zo vaak aan dacht. Dat was dat afschuwelijke moment van die agent die, al gewond op straat liggend, achteloos bijna in het voorbijgaan werd geëxecuteerd door een moslimterrorist.
Niet de beelden dus van het massale Je Suis Charlie protest dat erop volgde of later van Bataclan. Je ne suis pas Charlie, je suis Marcel, je suis journalist en bovendien: de massaliteit waarmee de satire van het blad Charlie Hebdo, dat nooit iemand kocht en nooit iemand las, nu plotseling heilig werd verklaard, stond mij vanaf het begin niet erg aan.
Ook niet de beelden van de waanzin van IS, die ongekende wreedheid weet te combineren met de uitkiende propagandamiddelen van deze tijd. Ik heb al hun filmpjes toen opgezocht en gezien want ik wilde weten wat we niet zouden uitzenden, maar ik ben ze al lang weer vergeten, besef ik nu. Te ver weg blijkbaar, letterlijk en figuurlijk. Te bizar, te onvoorstelbaar.

Maar wel die agent dus. Want dit was het beeld van terreur op straat. Onze straat, niet ergens ver weg in een andere wereld, waar je je van kunt afsluiten. Dit was het beeld van minachting voor het leven, die blijkbaar voortkomt uit veronderstelde ideologische superioriteit en jarenlange oorlog of oorlogsdreiging. Dat moest iedereen weten, vond ik.
Het recht op de vrijheid van meningsuiting is een fundament van onze democratie en moet altijd worden verdedigd. Het recht op publicatie is geen plicht tot belediging, onfatsoen, misselijk makend rücksichtloos afzeiken, schokken of publiceren wat sommigen proberen je op te leggen of aan te praten. Je suis journalist en dat betekent: de macht controleren en de wereld laten zien en beschrijven zoals hij in al zijn diversiteit en met al zijn belangen en percepties is. Dat vooral.

Waar de grens ligt, is elke keer weer een afweging, vaak een groot dilemma en achteraf wil je hem soms net wat anders leggen dan eerder gedacht. Misschien is die ene foto van al die slachtoffers van Bataclan daar wel het beste voorbeeld van.
Het beeld van de agent in Parijs hebben we toen toch snel van de zender gehaald, omdat het laten zien van de executie zo veel discussie opriep, dat niemand het meer over de betekenis ervan had.
Nu, een jaar later, terugkijkend: we hebben het toen te snel van de zender gehaald. We hebben te weinig aandacht besteed aan waarom we het uitzonden en het te weinig in context geplaatst. Ons te zeer laten leiden door de ontkenning voor wat bestaat en te weinig door de symboliek en betekenis.

Marcel Gelauff
Hoofdredacteur NOS Nieuws