Opportuun versus opportunisme

In maart dit jaar mocht ik namens 1100 recreanten van recreatieoord Hoek van Holland onze zorgen delen op RTV Rijnmond en bij SBS’ Hart van Nederland. Het is het laatste vakantiepark in eigendom van een gemeente, namelijk Rotterdam. Mijn familie, en vele andere families, zitten er al vijf generaties, sinds de jaren ‘30. En het is het zoveelste Nederlandse park dat dreigt verkocht, gebulldozerd en duur bebouwd te worden, waarmee nog een stukje Nederlandse recreatie in handen komt van internationale investeringsmaatschappijen achter partijen als Roompot en Europarcs. Ik kan uitwijden over de gevolgen, maar zal het kort houden. Zoek bij Follow The Money eens het dossier Verroompottisering op.

Nu ken ik allerlei mediaproducties, als stagiair, medewerker, als publiek. Ik heb media gestudeerd, geleerd hoe het werkt en wat het kan doen. Ik heb scripts, documentaires en radio gemaakt en ik heb de inzet van studenten begeleid waarin zij live radio, tv en online nieuwsartikelen maakten. Maar hoe vreemd is het om opeens aan de andere kant van de camera en microfoon te staan!

Nu snapte ik wel wat de makers zochten en kon ik de boodschap brengen zoals zij die – opportunistisch als snelle media is – nodig hadden, maar ook zodat we overbrachten wat wij wilden benadrukken. Ik kon grotendeels mezelf blijven. Ik doorzag de vragen, snapte welke reactie ze zochten; SBS meer dan RTV Rijnmond, dat meer ging voor de ‘pure reactie’ en de achtergrond. Elk heeft ook zijn eigen publiek en doelstelling met het programma. Maar wij, mediaobject, hebben ook een doel.

En dat blijft me bij, bij alle media die op ons verhaal van het recreatieoord en haar dreigende teloorgang afkomen: het verschil tussen het belang van media en het belang van mediaobjecten. Als mediawetenschapper intrigeert het me, als mediaconsument irriteert het me. Ik druk het wat zwart-wit uit wellicht. Wij zoeken een podium om onze hulproep breed uit te dragen, om draagvlak te krijgen voor ons protest en dat krachtiger te maken. De media zoeken een smeuïg verhaal over onrecht, dat publiek trekt.

Vanuit ons oogpunt als ‘hulpbehoevenden’ zijn we overgeleverd aan het verdienmodel van media. Bereikcijfers. En daarmee is de aandacht voor ons probleem pas echt opportuun voor de media als het verhaal op zijn smeuïgst is. Maar voor ons is het dan misschien te laat en krijgen we in het slechtste geval alleen een podium voor onze ondergang.

Ik geef alle mediamakers dat graag mee, zo voor het weekend, om eens op te sudderen; mediamaker, kom je ons opportune verhaal helpen vertellen of kom je opportunistisch je bereikcijfers opkrikken? Of, zoals wij de Rotterdamse wethouders zeggen, bestuur je dit stukje Nederland voor ons bewoners en het welzijn van de regio, of voor je eigen verdiensten als tijdelijke wethouder, alleen maar om nu te scoren?

Lisette ‘media be the message’ Derksen
Docent Onderzoek, School of Creative Technologies & ICT @NHL Stenden Hogeschool, Leeuwarden
Buitenpromovendus @media-onderzoeksschool ICOG, @Rijksuniversiteit Groningen