Rode knop
Zoals het er nu naar uitziet, gaan de verkiezingen op 17 maart gewoon door en dat betekent dat het verkiezingsreces volgende week begint. Enkele weken na de verkiezingen zal duidelijk zijn in wiens/wier handen het mediadossier komt.
Het voelt een beetje als opa vertelt, maar sinds ik mij in media- en omroepland begeef, zo’n vijftien jaar, waren zes ministers en staatssecretarissen verantwoordelijk voor het mediadossier. Wie herinnert zich ze nog? Van der Hoeven, Van Bijsterveldt, Plasterk, Rouvoet, Dekker en Slob.
De ene bewindspersoon was wat ambitieuzer en indrukwekkender – in positieve en negatieve zin – dan de ander, maar ze hebben allemaal wel wat achtergelaten in het omroeplandschap. Bezuinigingen, nieuwe omroepen en flink wat wetswijzigingen. Dat was allemaal nodig vanwege onder andere ‘maatschappelijke en technologische ontwikkelingen’. Zo waren mensen steeds minder bereid nog lid te worden van een omroep en zetten steeds meer mensen zich af tegen ooit onbetwiste instituties, zoals de publiek omroep.
Ook op technologisch gebied gebeurde het een en ander. Toen ik studeerde – daar is opa weer – ging het natuurlijk over digitalisering, maar het was vooral ‘de rode knop’ die het verschil ging maken. Die knop op de afstandsbediening voor interactieve televisie zou alles veranderen: het medialandschap, de televisieprogramma’s, de beleving van de kijker.
Welnu, alles werd inderdaad anders, maar niet zoals we dachten. Het Internet (toen nog met een hoofdletter geschreven!), maar met name het alom aanwezige draadloze internet, werd de grote disruptor. Of eigenlijk: de mediabedrijven die van dat internet het slimst gebruikmaakten.
In 2000 waren Startpagina.nl, Ilse.nl en Omroep.nl de drie populairste online platforms. In de jaren daarna verdwenen Nederlandse websites in rap tempo uit de top-10. In 2020 bestond de top-3 uit Google, Facebook en YouTube. NOS.nl stond op plek tien. En dan heb ik het nog niet eens over de komst van de VOD-diensten met hun mooie films en series. Netflix, om de populairste te noemen, had in Nederland slechts een paar jaar nodig om een hogere omzet te halen dan de totale Nederlandse bioscoopsector, waar het aandeel Nederlandse films overigens ondertussen een nieuw dieptepunt had bereikt.
Maar goed, ik dreig het maximum aantal woorden te overschrijden. Morgen verder en maar zien of ik nog een punt kan maken met dit verhaal.
Jaap Visser
Adjunct-directeur NCP