Sven

Aan De Telegraaf liet Talitha weten dat ze de laatste aflevering niet meer zou presenteren omdat haar opdrachtgever KRO-NCRV haar had verboden zich nog in politieke gesprekken te mengen. “Dat staat mijn journalistieke vrijheid in de weg”, verklaarde ze. Het klonk als een Rutte-leugentje. En dat was het ook. Uit een persbericht van de omroep bleek later dat KRO-NCRV moeite had met de taakopvatting van Talitha, een feit dat veel kijkers al eerder was opgevallen.
Vrijdag riep de journaliste haar 11.000 volgers op Twitter op om naar Den Haag te komen voor ‘een volksberaad’ naar aanleiding van het Omtzigt-debat. ‘Ik wil met mensen fysiek napraten over wat hier is gebeurd en een statement maken dat dit niet de politiek is die hoort bij ons land en dit een onacceptabele uitkomst is van het debat. We zijn geschoffeerd vandaag!’, schreef ze.

Wat ze precies bedoelde, bleef onduidelijk. Het leek een emotionele eruptie, recht uit het hart, iets wat te prijzen is, maar voor een journalist wellicht niet aan te bevelen. Zeker niet in de verwarring, waarin de samenleving sinds de verbale executie van Mark Rutte leeft. De tweet verdween zo snel hij gekomen was. Talitha meldde zich desalniettemin in de hofstad en kon daar een handjevol van haar vrienden recht in de ogen kijken. Zeven mensen of zoiets kwamen opdagen. Het zag er nogal potsierlijk uit. Haar actie miste doel.

Ik vond het een rare oproep. Journalisten mogen een mening hebben, maar ze horen bovenal boven de partijen te staan. Kennelijk was dat ook de opvatting van KRO-NCRV. De omroep nam haar verantwoordelijkheid, trok vanuit journalistiek perspectief grenzen, waarna het jonge talent dit uitlegde als een onaanvaardbare inmenging in haar journalistieke onafhankelijkheid. Veel te grote woorden!

Talitha beleefde bij Op1 een slecht debuut. Ze liet zich op de bagagedrager van meester-interviewer Sven Kockelmann moeizaam naar de top fietsen. Maar die werd nimmer bereikt. Was Sven de senior die in zijn interviews met beleidsmakers omzichtig op zoek was naar de gecompliceerde, achterliggende waarheid, dan was het Talitha – net dertig – die deze zelfde gasten in haar soms ongelukkige interventies uitlegde hoe de wereld in elkaar zat. Weliswaar gezien vanuit het perspectief van ‘de jongeren’, een argument dat kennelijk rechtvaardigde dat haar inzichten nog aan het rijpen waren. Wat je het talent ook kon aanwrijven, in ieder geval niet dat haar zelfinzicht goed was ontwikkeld. Ze ontbeerde de twijfel die juist zo kenmerkend is voor toptalent.

Haar fans schreeuwden dit weekend, na haar zelfgekozen vertrek, moord en brand. Censuur! Het bewijs dat het vermolmde bestel slechts voorgebakken standpunten toelaat. Het is onzin. We hebben als kijker recht op professionele journalistiek. De samenleving kolkt, is in verwarring, zoekt richting. De opinieprogramma’s op televisie zijn geen speelplaats.
KRO-NCRV maakte met Talitha een fout door toe te staan dat ze haar activistisch ondernemerschap wekenlang mocht vermengen met journalistiek. Dat is de bijl aan de wortel van een goed debat. De NPO zou journalistieke onafhankelijkheid eens opnieuw moeten definiëren, zodat we beter weten door welke belangen de presentatoren van de talkshows worden gedreven. Het is nu in de presentatie een mengelmoes van onafhankelijke journalistiek en commercieel ondernemerschap, waarbij de marktwaarde van de presentator mede afhangt van de reuring die hij, al dan niet gevoed vanuit een belang, weet te genereren.

Op1 op zondag is inmiddels gestopt. Dat is jammer én onterecht. Want de persoonlijke worsteling van Talitha buiten beschouwing gelaten, ontwikkelde het programma zich onder leiding van Sven Kockelmann tot het meest inhoudelijke van de serie Op1-uitzendingen. Die worden door de NPO verkocht als ‘dezelfde talkshow, elke dag anders’. Maar het klopt niet. Het is elke dag een ander programma, maar gemaakt vanuit dezelfde visie op de samenleving. Nogal eenzijdig en drijvend op de expertise van journalisten van buiten de omroep.

De enige uitzondering vormt de zondagse aflevering van Op1 met Sven, de beste interviewer van de televisie, een dossiervreter, een analyticus die het niet moet hebben van geleende kennis maar zijn eigen deskundigheid meebrengt. Een van de weinige talkshow hosts die is opgewassen tegen de geslepenheid van de hedendaagse politiek.
Dat nou juist dít programma tijdens dit moment van politieke disruption van de buis verdwijnt, is niet zo goed te begrijpen. Laat Sven snel terugkomen, zonder leerling op de bagagedrager en ontslagen van de heilige plicht om het vooral leuk te houden. Laat er één programma zijn, waar het niét gaat om de kijkcijfers, maar waar de presentator tot de bodem gaat. Sven moet blijven!

Ton Verlind
Columnist en media-adviseur