Veertig jaar Teletekst

NOS Teletekst werd in 1980 officieel onderdeel werd van de Nederlandse publieke omroep. De eerste jaren ging het met de acceptatie niet zo snel, omdat er een apart apparaat, een decoder, voor moest worden aangeschaft. Maar toen de decoder eenmaal als chip werd ingebouwd, ging de acceptatie met sprongen vooruit. Vanaf 1989 begonnen de commerciële omroepen ook met deze tekstdiensten.

Zwart-wit bureautelevisie met Teletekst, videotex en telefoon, 1980 (collectie Jak Boumans)

In augustus 1980 lanceerde de PTT de telecomversie van Teletekst onder naam Viditel. De paginapresentatie bleef hetzelfde, maar de telecomversie kon tweewegverkeer aan zoals e-mail en bestellingen. Viditel was in feite de aanloop van online voor het grote publiek in Nederland. Het was geen succes en de opvolger van Viditel, Videotex Nederland genaamd, werd in 1997 in alle stilte begraven door internetters, die op het graf een digitale stad hadden gebouwd.
Nieuwe media in Nederland hebben tot nu toe nooit een halve eeuw gehaald. De tekstdiensten van RTL Nederland, SBS en FOX bereikten de dertig jaar nog niet. De interactieve telecomtekstdiensten hielden het nog geen 27 jaar vol. De commerciële CD-ROM had een levenscyclus van twintig jaar, terwijl het entertainmentproduct CD-i van Philips niet eens de vijf jaar vol maakte.
Dus waarom zou Teletekst het vijftigjarig jubileum vieren? Teletekst is een tekstmedium, zonder filmpjes en streaming. De cesuur ligt waarschijnlijk tussen de generatie opgegroeid met de tekstdienst en de YouTube/Netflix generatie, die leeft van de filmpjes en streaming movies. Mijns inziens wordt Teletekst vóór of in 2030 als dinosauriër bijgezet in het nieuwe Mediamuseum.

P.S. Het ergste is dat van deze nieuwe media nauwelijks contentbestanden en artefacten zijn bewaard, die de digitale transitie vóór internet kunnen illustreren. Maar gelukkig hebben we de editing machines en Teletekstpagina’s nog (hoop ik…)

Jak Boumans
Curator Pre-internet/auteur/blogger